EP. 55 จิตเวชหัวข้อ 15: โรคการนอนหลับผิดปกติ (Sleep Disorders) - F51

 

Psych. Topic 15 : Insomnia, Sleep Apnea, etc. - F51

🎥 "หลับไม่สนิท ชีวิตสะดุด!"

เจาะลึกโรค การนอนหลับผิดปกติ (F51) ที่ใครๆ ก็เสี่ยงเป็นได้!

🧠พยาธิสภาพ / สาเหตุ
         ร่างกายและสมองไม่สามารถควบคุมวงจรการนอนได้ตามปกติ อาจเกิดจากความเครียด ซึมเศร้า ใช้จอมือถือก่อนนอน หรือพฤติกรรมการนอนที่ผิดเวลา

⚠️ปัจจัยที่ทำให้เกิด

• ความเครียดสะสม
• ใช้สารกระตุ้น (กาแฟ บุหรี่ แอลกอฮอล์)
• ทำงานเป็นกะ
• เล่นมือถือก่อนนอน
• สภาพแวดล้อมที่รบกวน เช่น เสียงดัง ห้องสว่างเกินไป

💊การรักษา

• ปรับพฤติกรรมการนอน (Sleep Hygiene)
• หลีกเลี่ยงสารกระตุ้นก่อนนอน
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• หากอาการรุนแรง ควรพบจิตแพทย์ อาจพิจารณาใช้ยาช่วยนอนหลับ

🩺การพยาบาล

• ประเมินรูปแบบการนอนของผู้ป่วย
• ให้คำแนะนำเรื่องการจัดสิ่งแวดล้อมก่อนนอน
• ส่งเสริมกิจกรรมผ่อนคลาย เช่น ฟังเพลงเบาๆ
• ติดตามผลการรักษาร่วมกับทีมสุขภาพจิต

🏠การดูแลสำหรับบุคคลทั่วไป

• เข้านอน-ตื่นนอนให้เป็นเวลา
• หลีกเลี่ยงจอมือถือ/คาเฟอีน 1-2 ชม.ก่อนนอน
• ทำห้องนอนให้น่านอน สงบ มืด อุณหภูมิพอดี
• หากนอนไม่หลับบ่อย ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

...............................

🔎 วินิจฉัยการพยาบาลโรคการนอนหลับผิดปกติ (Sleep Disorders – F51)

1. F51F1 มีภาวะนอนไม่หลับเรื้อรัง ส่งผลกระทบต่อสมรรถภาพในการดำเนินชีวิตประจำวัน (Chronic insomnia affecting daily functioning)
2. F51F2 มีความวิตกกังวลหรือเครียดเกี่ยวกับการนอน (Anxiety or stress related to sleep)
3. F51F3 มีพฤติกรรมก่อนนอนที่รบกวนการหลับ เช่น ใช้มือถือ ดื่มคาเฟอีน (Disruptive pre-sleep behaviors such as screen time or caffeine intake)
4. F51F4 มีอาการอ่อนเพลียจากการนอนไม่เพียงพอ (Fatigue due to sleep deprivation)
5. F51F5 มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้า หรือโรคทางจิตเวชอื่น (Risk of developing depression or other psychiatric conditions)
6. F51F6 มีรูปแบบการนอนผิดปกติ เช่น นอนผิดเวลา นอนกลางวันมากเกินไป (Disturbed sleep pattern, such as irregular bedtime or excessive daytime sleep)
7. F51F7 มีความเสี่ยงต่ออุบัติเหตุจากภาวะง่วงซึมขณะทำกิจกรรม (Risk of injury due to drowsiness during activities)
8. F51F8 ขาดการสนับสนุนทางสังคมหรือครอบครัวในการแก้ไขปัญหาการนอน (Lack of social/family support in managing sleep problems)
9. F51F9 ขาดความรู้ในการดูแลตนเองเพื่อการนอนที่มีคุณภาพ (Deficient knowledge regarding self-care for quality sleep)
10. F51F10 ต้องการวางแผนจำหน่ายและติดตามผลต่อเนื่องที่บ้าน (Requires discharge planning and follow-up at home)

……………………………………………………………….

F51F1 มีภาวะนอนไม่หลับเรื้อรัง ส่งผลกระทบต่อสมรรถภาพในการดำเนินชีวิตประจำวัน (Chronic insomnia affecting daily functioning)
🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

ผู้ป่วยบอกว่า "นอนไม่หลับมาหลายคืนแล้ว"

รู้สึกเหนื่อย เพลียในตอนกลางวัน

ไม่มีสมาธิในการทำงานหรือเรียน

O:

สังเกตเห็นรอยคล้ำใต้ตา

น้ำเสียงอ่อนแรง

รายงานการนอนหลับ < 4-5 ชั่วโมง/คืน

มีพฤติกรรมง่วงซึมระหว่างวัน

แบบประเมินคุณภาพการนอน (เช่น PSQI) แสดงผลต่ำกว่ามาตรฐาน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

ผู้ป่วยสามารถนอนหลับได้อย่างน้อย 6 ชั่วโมง/คืน ภายใน 1 สัปดาห์

ลดอาการง่วงซึม และกลับมามีสมรรถภาพในชีวิตประจำวัน

ปรับพฤติกรรมการนอนให้เหมาะสมและปลอดภัย

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

จำนวนชั่วโมงการนอนหลับเพิ่มขึ้น

รายงานว่ารู้สึกพักผ่อนเพียงพอหลังตื่นนอน

ไม่มีอาการง่วงซึมกลางวันหรือเกิดอุบัติเหตุจากอาการง่วง

คะแนนแบบประเมินการนอนหลับ (เช่น PSQI) ดีขึ้น

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

F51F1I-1: ประเมินรูปแบบการนอนของผู้ป่วยและบันทึกข้อมูลอย่างต่อเนื่อง
F51F1I-2: ให้คำแนะนำเรื่อง “สุขอนามัยการนอน” เช่น เข้านอน-ตื่นนอนเป็นเวลา
F51F1I-3: กระตุ้นให้งดคาเฟอีน แอลกอฮอล์ และอาหารก่อนนอน 2-3 ชั่วโมง
F51F1I-4: แนะนำกิจกรรมผ่อนคลายก่อนนอน เช่น อาบน้ำอุ่น อ่านหนังสือ ฟังเพลงเบาๆ
F51F1I-5: จัดสภาพแวดล้อมห้องนอนให้เงียบ มืด เย็นสบาย
F51F1I-6: ประสานจิตแพทย์หรือพยาบาลจิตเวช หากผู้ป่วยมีภาวะซึมเศร้าร่วม
F51F1I-7: สอนการจด “Sleep Diary” ให้ผู้ป่วยบันทึกพฤติกรรมการนอนหลับ
F51F1I-8: ติดตามผลการนอนทุกวัน และประเมินอาการตอบสนองต่อการรักษา
F51F1I-9: ให้กำลังใจและสนับสนุนครอบครัวในการช่วยดูแลผู้ป่วย
F51F1I-10: วางแผนการดูแลต่อเนื่องร่วมกับทีมสหวิชาชีพ

📌 Response (การตอบสนอง)

F51F1R-1: ผู้ป่วยรายงานว่าสามารถนอนหลับได้ ≥ 6 ชั่วโมง/คืน
F51F1R-2: ผู้ป่วยรู้สึกสดชื่น ไม่มีอาการง่วงกลางวัน
F51F1R-3: ผู้ป่วยปฏิบัติตามคำแนะนำเรื่องสุขอนามัยการนอน
F51F1R-4: คะแนนแบบประเมินคุณภาพการนอนดีขึ้น
F51F1R-5: ครอบครัวมีส่วนร่วมในการสนับสนุนผู้ป่วย

………………………………………………………………

F51F2 มีความวิตกกังวลหรือเครียดเกี่ยวกับการนอน (Anxiety or stress related to sleep)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ป่วยบอกว่า “กลัวว่าจะนอนไม่หลับอีก”
• รู้สึกเครียดทุกครั้งก่อนเข้านอน
• กังวลว่าจะมีผลกระทบต่อการเรียนหรือทำงาน

O:

• แสดงสีหน้าเครียด กระสับกระส่าย
• หายใจเร็ว/ตื้นตอนพูดถึงการนอน
• คะแนนแบบประเมินความเครียด (เช่น DASS-21) อยู่ในระดับปานกลางถึงสูง
• วัดชีพจรพบว่าชีพจรเร็วขึ้นขณะพูดถึงช่วงเวลาก่อนนอน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ลดความกังวลก่อนนอนภายใน 1 สัปดาห์
• ผู้ป่วยรู้จักวิธีผ่อนคลายตัวเองก่อนนอน
• นอนหลับได้ดีขึ้นโดยไม่มีความวิตกกังวลร่วม

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• รายงานว่ารู้สึกผ่อนคลายขึ้นก่อนนอน
• คะแนนความเครียดลดลงเมื่อประเมินซ้ำ
• ผู้ป่วยใช้วิธีผ่อนคลายก่อนนอนได้เอง
• จำนวนชั่วโมงการนอนหลับเพิ่มขึ้น

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F51F2I-1: ประเมินระดับความวิตกกังวลโดยใช้เครื่องมือมาตรฐาน เช่น DASS-21
• F51F2I-2: สร้างความไว้วางใจ รับฟังโดยไม่ตัดสิน เพื่อให้ผู้ป่วยกล้าพูดถึงความเครียด
• F51F2I-3: ให้ความรู้เรื่องผลของความเครียดต่อการนอนหลับ
• F51F2I-4: สอนเทคนิคการหายใจลึก ผ่อนคลายกล้ามเนื้อ และทำสมาธิก่อนนอน
• F51F2I-5: กระตุ้นให้ทำกิจกรรมที่ช่วยลดความเครียด เช่น วาดภาพ เขียนบันทึก ฟังเพลงช้า
• F51F2I-6: หลีกเลี่ยงการใช้โทรศัพท์หรือรับข่าวสารเครียดก่อนนอน
• F51F2I-7: ให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการสนับสนุนจิตใจ
• F51F2I-8: ประเมินซ้ำหากผู้ป่วยมีภาวะเครียดมากขึ้น หรือมีแนวโน้มซึมเศร้า
• F51F2I-9: ประสานทีมจิตเวชกรณีผู้ป่วยมีอาการรุนแรงหรือจำเป็นต้องใช้ยา
• F51F2I-10: วางแผนดูแลต่อเนื่องหลังจำหน่าย เช่น นัดติดตามหรือลงทะเบียนกลุ่มบำบัด

📌 Response (การตอบสนอง)

• F51F2R-1: ผู้ป่วยรายงานว่ารู้สึกผ่อนคลายขึ้นก่อนนอน
• F51F2R-2: ผู้ป่วยใช้เทคนิคผ่อนคลายได้ด้วยตนเอง
• F51F2R-3: ความวิตกกังวลลดลงเมื่อประเมินซ้ำ
• F51F2R-4: ผู้ป่วยนอนหลับได้ดีขึ้น ไม่มีอาการตื่นกลางดึกจากความเครียด
• F51F2R-5: ครอบครัวมีส่วนร่วมให้กำลังใจอย่างต่อเนื่อง

………………………………………………………………..

F51F3 มีพฤติกรรมก่อนนอนที่รบกวนการหลับ เช่น ใช้มือถือ ดื่มคาเฟอีน (Disruptive pre-sleep behaviors such as screen time or caffeine intake)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ป่วยบอกว่า “เลื่อนมือถือก่อนนอนทุกคืนจนเผลอหลับ”
• ดื่มชา/กาแฟช่วงเย็นเพราะรู้สึกง่วง
• รู้สึกนอนไม่เต็มอิ่มตื่นมากลางดึกบ่อย

O:

• บันทึกกิจกรรมก่อนนอนพบว่าใช้จอมือถือมากกว่า 1 ชั่วโมง
• พบขยะกาแฟ/น้ำอัดลมในห้องนอน
• ระยะเวลาในการหลับ (sleep latency) ยาวเกิน 30 นาที
• ผู้ป่วยง่วงในเวลากลางวัน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ลดพฤติกรรมก่อนนอนที่รบกวนการนอนภายใน 7 วัน
• ผู้ป่วยสามารถหลับได้ภายในเวลา 20-30 นาที
• รายงานว่าคุณภาพการนอนดีขึ้น

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยลดการใช้หน้าจอก่อนนอน
• งดคาเฟอีนอย่างน้อย 6 ชั่วโมงก่อนนอน
• รายงานว่านอนหลับได้เร็วขึ้นและไม่สะดุ้งตื่นกลางดึก
• รายงานความรู้สึกพักผ่อนเพียงพอในตอนเช้า

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F51F3I-1: ประเมินพฤติกรรมก่อนนอนของผู้ป่วยอย่างละเอียด
• F51F3I-2: ให้ความรู้เรื่องผลกระทบของแสงจากหน้าจอต่อวงจรการนอน
• F51F3I-3: แนะนำให้งดการใช้มือถือ/แท็บเล็ตก่อนนอนอย่างน้อย 1 ชั่วโมง
• F51F3I-4: กระตุ้นให้เปลี่ยนกิจกรรมก่อนนอนเป็นสิ่งที่ช่วยผ่อนคลาย เช่น อ่านหนังสือ
• F51F3I-5: แนะนำให้งดเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหลังเวลา 14.00 น.
• F51F3I-6: สอนวิธีจดบันทึกกิจวัตรก่อนนอน (sleep hygiene log)
• F51F3I-7: วางแผนตารางเวลาการนอนให้สม่ำเสมอทุกวัน
• F51F3I-8: ติดตามการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมทุกวันพร้อมให้กำลังใจ
• F51F3I-9: ประสานทีมจิตวิทยาหรือสุขภาพจิตหากพบพฤติกรรมดื้อซ้ำ
• F51F3I-10: สื่อสารกับครอบครัวเพื่อให้ช่วยสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม

📌 Response (การตอบสนอง)

• F51F3R-1: ผู้ป่วยลดเวลาใช้หน้าจอเหลือไม่เกิน 30 นาที ก่อนนอน
• F51F3R-2: งดเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหลังบ่ายสอง
• F51F3R-3: ผู้ป่วยรายงานว่านอนหลับเร็วขึ้นภายใน 20-30 นาที
• F51F3R-4: ตื่นเช้ารู้สึกสดชื่น ไม่มีอาการง่วงตอนกลางวัน
• F51F3R-5: ครอบครัวสังเกตเห็นว่าผู้ป่วยเปลี่ยนพฤติกรรมก่อนนอนดีขึ้น

………………………………………………………………………….

F51F4 มีอาการอ่อนเพลียจากการนอนไม่เพียงพอ (Fatigue due to sleep deprivation)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “รู้สึกเพลียตลอดทั้งวัน ไม่อยากทำอะไรเลย”
• “ตื่นเช้าแต่เหมือนไม่ได้นอนเลย”

O:

• ผู้ป่วยมีอาการง่วงซึมตอนกลางวัน
• มีพฤติกรรมเฉื่อยชา ไม่กระตือรือร้น
• ความสนใจและสมาธิลดลง
• ประเมินพลังงานร่างกายด้วยตนเองระดับต่ำ (Self-rated energy scale ต่ำกว่า 3/10)

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ลดอาการอ่อนเพลียจากการนอนไม่พอภายใน 1 สัปดาห์
• ผู้ป่วยมีพลังงานและความกระฉับกระเฉงมากขึ้น
• ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้โดยไม่เหนื่อยล้าเกินไป

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยนอนหลับได้อย่างน้อย 6–8 ชั่วโมง/คืน
• รายงานความรู้สึกสดชื่นเมื่อตื่นนอน
• คะแนนประเมินพลังงานร่างกาย ≥ 6/10
• มีส่วนร่วมในกิจกรรมประจำวันได้มากขึ้น

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F51F4I-1: ประเมินระยะเวลานอนและพฤติกรรมการนอนของผู้ป่วย
• F51F4I-2: แนะนำการจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการนอน เช่น ปิดไฟ ลดเสียงรบกวน
• F51F4I-3: ให้ความรู้เกี่ยวกับการนอนหลับที่มีคุณภาพและประโยชน์ของการพักผ่อน
• F51F4I-4: แนะนำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงกิจกรรมกระตุ้นสมองก่อนนอน เช่น ดูมือถือ, ดูข่าวเครียด
• F51F4I-5: ส่งเสริมกิจกรรมเบา ๆ ระหว่างวัน เช่น เดินเล่น เพื่อปรับสมดุลพลังงาน
• F51F4I-6: ให้จดบันทึก Sleep Log ติดตามพฤติกรรมการนอนและอาการอ่อนเพลีย
• F51F4I-7: ประเมินร่วมกับทีมสุขภาพจิตหากมีภาวะซึมเศร้าหรือวิตกกังวลร่วม
• F51F4I-8: วางแผนการนอนที่สม่ำเสมอในเวลาเดียวกันทุกคืน
• F51F4I-9: ส่งเสริมให้ผู้ป่วยดื่มน้ำให้เพียงพอและรับประทานอาหารครบ 5 หมู่
• F51F4I-10: ประเมินความสามารถในการทำงานและปรับกิจกรรมให้เหมาะสมกับระดับพลังงาน

📌 Response (การตอบสนอง)

• F51F4R-1: ผู้ป่วยนอนหลับได้อย่างต่อเนื่อง ≥ 6 ชั่วโมง/คืน
• F51F4R-2: คะแนน Self-rated energy เพิ่มเป็น ≥ 6/10
• F51F4R-3: มีพฤติกรรมกระฉับกระเฉงมากขึ้นในตอนกลางวัน
• F51F4R-4: มีส่วนร่วมในกิจกรรมประจำวันที่เคยทำไม่ได้
• F51F4R-5: รายงานว่ารู้สึกสดชื่นและตื่นตัวหลังตื่นนอน

…………………………………………………………………………….

F51F5 มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้า หรือโรคทางจิตเวชอื่น (Risk of developing depression or other psychiatric conditions)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “รู้สึกเบื่อ ไม่อยากเจอใคร พักหลังนอนไม่ค่อยหลับ”
• “เครียด คิดมากจนหลับยากทุกคืน”

O:

• มีอาการนอนไม่หลับติดต่อกันเกิน 2 สัปดาห์
• น้ำหนักลด/เพิ่มผิดปกติโดยไม่ทราบสาเหตุ
• แสดงอารมณ์เศร้า เฉยเมย ขาดความกระตือรือร้น
• มีประวัติการใช้ยาเพื่อช่วยนอนหรือดื่มแอลกอฮอล์ก่อนนอน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้าหรือโรคทางจิตเวชอื่นภายใน 1 เดือน
• ผู้ป่วยมีพฤติกรรมที่ดูแลตนเองได้ดีขึ้น
• สามารถพูดคุยเปิดเผยความรู้สึกและเข้ารับการประเมินสุขภาพจิต

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ไม่มีอาการซึมเศร้าเฉียบพลันเพิ่มขึ้น
• ผู้ป่วยร่วมมือในการพูดคุย เปิดเผยความรู้สึก
• ผู้ป่วยเข้ารับการประเมิน/ติดตามโดยทีมสุขภาพจิต
• คะแนนแบบประเมินความเสี่ยงซึมเศร้า (เช่น PHQ-9) ไม่เกินระดับปานกลาง

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F51F5I-1: สังเกตและบันทึกพฤติกรรม อารมณ์ และรูปแบบการนอน
• F51F5I-2: ประเมินความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้าโดยใช้เครื่องมือคัดกรอง เช่น PHQ-9
• F51F5I-3: เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยระบายความรู้สึกด้วยท่าทีรับฟังอย่างเข้าใจ
• F51F5I-4: ให้ข้อมูลเกี่ยวกับผลกระทบของการนอนไม่พอที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิต
• F51F5I-5: ส่งเสริมให้ผู้ป่วยเข้ารับการปรึกษากับจิตแพทย์/พยาบาลจิตเวช
• F51F5I-6: กระตุ้นให้ทำกิจกรรมที่ชื่นชอบ เช่น ฟังเพลง ออกกำลังกายเบาๆ
• F51F5I-7: สอนเทคนิคผ่อนคลาย เช่น หายใจลึก ๆ นั่งสมาธิก่อนนอน
• F51F5I-8: สนับสนุนครอบครัวในการเข้าใจปัญหาของผู้ป่วยและให้กำลังใจอย่างสม่ำเสมอ
• F51F5I-9: หลีกเลี่ยงการให้คำแนะนำที่ตัดสินหรือกดดันผู้ป่วย
• F51F5I-10: ประสานการดูแลร่วมกับทีมสหวิชาชีพ หากมีแนวโน้มเกิดภาวะแทรกซ้อน

📌 Response (การตอบสนอง)

• F51F5R-1: ผู้ป่วยยินดีเข้ารับการประเมินสุขภาพจิตอย่างต่อเนื่อง
• F51F5R-2: มีอารมณ์และพฤติกรรมดีขึ้นภายใน 2 สัปดาห์
• F51F5R-3: ไม่มีพฤติกรรมทำร้ายตนเองหรือความคิดฆ่าตัวตาย
• F51F5R-4: ผู้ป่วยพูดคุยได้อย่างเปิดเผยมากขึ้น
• F51F5R-5: ผู้ป่วยมีแรงจูงใจในการดูแลสุขภาพตนเองเพิ่มขึ้น

……………………………………………………………………………..

F51F6 มีรูปแบบการนอนผิดปกติ เช่น นอนผิดเวลา นอนกลางวันมากเกินไป (Disturbed sleep pattern, such as irregular bedtime or excessive daytime sleep)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “ช่วงนี้นอนดึกมาก ตื่นสาย แล้วก็ง่วงตอนกลางวัน”
• “กลางคืนไม่นอน แต่กลางวันหลับยาว”

O:

• ผู้ป่วยมีพฤติกรรมเปลี่ยนเวลานอนบ่อยครั้ง
• มีภาวะง่วงซึมตอนกลางวัน
• ทำกิจกรรมตอนกลางคืน เช่น เล่นมือถือ, ดูซีรีส์
• ไม่สามารถปฏิบัติงานหรือเรียนได้ตามปกติจากอาการง่วง

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ปรับรูปแบบการนอนให้อยู่ในเวลาปกติภายใน 2 สัปดาห์
• ลดการนอนกลางวันลงให้ไม่เกิน 30 นาทีต่อวัน
• ผู้ป่วยรู้จักการจัดตารางการนอนที่เหมาะสม

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยนอนหลับช่วงกลางคืนได้อย่างสม่ำเสมอ
• เวลานอนและตื่นตรงกันต่อเนื่อง ≥ 5 วัน
• ง่วงกลางวันลดลง
• ไม่งีบหลับเกิน 30 นาทีในเวลากลางวัน

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F51F6I-1: ประเมินรูปแบบการนอนหลับ-ตื่นทุกวันและจดบันทึก Sleep log
• F51F6I-2: ให้ความรู้เรื่อง "นาฬิกาชีวิต" และความสำคัญของการนอนช่วงกลางคืน
• F51F6I-3: วางแผนร่วมกับผู้ป่วยเพื่อกำหนดเวลานอน-ตื่นให้เป็นเวลาเดียวกันทุกวัน
• F51F6I-4: แนะนำให้หลีกเลี่ยงการนอนกลางวัน หรือหากจำเป็นให้นอนสั้นไม่เกิน 30 นาที
• F51F6I-5: สนับสนุนกิจกรรมเบา ๆ ช่วงบ่ายเพื่อช่วยให้ร่างกายตื่นตัว เช่น เดินช้า ๆ
• F51F6I-6: ให้คำแนะนำลดสิ่งกระตุ้นตอนกลางคืน เช่น แสงหน้าจอ, คาเฟอีน, เสียงรบกวน
• F51F6I-7: ส่งเสริมให้มีกิจวัตรก่อนนอนที่ช่วยผ่อนคลาย เช่น อาบน้ำอุ่น, อ่านหนังสือ
• F51F6I-8: ประเมินสภาวะสุขภาพจิต หากพบความเครียดหรือความวิตกกังวล
• F51F6I-9: สอนเทคนิคการควบคุมสิ่งแวดล้อมในห้องนอน เช่น ลดแสง เสียง อุณหภูมิ
• F51F6I-10: ติดตามผลการปรับพฤติกรรมและประเมินซ้ำอย่างสม่ำเสมอ

📌 Response (การตอบสนอง)

• F51F6R-1: ผู้ป่วยนอนและตื่นในเวลาปกติ ≥ 5 วันต่อสัปดาห์
• F51F6R-2: ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงการนอนกลางวันเกิน 30 นาที
• F51F6R-3: ความง่วงช่วงกลางวันลดลง
• F51F6R-4: ผู้ป่วยสามารถมีสมาธิในการทำงาน/เรียนได้ดีขึ้น
• F51F6R-5: ผู้ป่วยรายงานคุณภาพการนอนที่ดีขึ้น

……………………………………………………………………….

F51F7 มีความเสี่ยงต่ออุบัติเหตุจากภาวะง่วงซึมขณะทำกิจกรรม (Risk of injury due to drowsiness during activities)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “ตอนขับรถบางทีเผลอหลับไป”
• “ทำงานอยู่ก็หลับโดยไม่รู้ตัว”

O:

• ผู้ป่วยมีอาการง่วงซึมระหว่างทำกิจกรรม
• เคยมีประวัติเกือบเกิดอุบัติเหตุจากการเผลอหลับ
• สังเกตได้ว่าผู้ป่วยไม่สามารถโฟกัสหรือมีปฏิกิริยาตอบสนองช้า
• งีบหลับในสถานการณ์ไม่เหมาะสม เช่น ระหว่างประชุมหรือเรียน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ป้องกันการเกิดอุบัติเหตุจากภาวะง่วงซึม
• ลดความถี่ของการง่วงขณะทำกิจกรรมสำคัญ
• ผู้ป่วยตระหนักรู้และมีแผนการรับมือภาวะง่วง

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ไม่เกิดอุบัติเหตุหรือเหตุการณ์เสี่ยงขณะทำกิจกรรม
• ผู้ป่วยมีพฤติกรรมที่ป้องกันตนเองเมื่อง่วง เช่น หยุดพัก
• ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่เสี่ยงระหว่างง่วงซึม เช่น ขับรถ

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F51F7I-1: ประเมินระดับความง่วงซึมโดยใช้แบบประเมินเช่น Epworth Sleepiness Scale
• F51F7I-2: ให้ความรู้เกี่ยวกับความเสี่ยงของการง่วงขณะทำกิจกรรม เช่น ขับรถ
• F51F7I-3: แนะนำให้หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่อันตรายเมื่อรู้สึกง่วง เช่น การขับรถ/ใช้เครื่องจักร
• F51F7I-4: กระตุ้นให้พักผ่อนให้เพียงพออย่างสม่ำเสมอในช่วงกลางคืน
• F51F7I-5: ให้จัดตารางกิจกรรมระหว่างวันให้มีเวลาพักสั้น ๆ เพื่อรีเฟรชสมอง
• F51F7I-6: แนะนำการแจ้งเตือนคนรอบข้างหรือครอบครัวเมื่อรู้สึกง่วงผิดปกติ
• F51F7I-7: ติดตามอาการและปรับแผนการนอนร่วมกับทีมสุขภาพจิต
• F51F7I-8: ส่งต่อแพทย์หากพบว่าภาวะง่วงซึมส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันอย่างมาก

📌 Response (การตอบสนอง)

• F51F7R-1: ผู้ป่วยไม่มีอุบัติเหตุหรือเหตุการณ์เสี่ยงในระยะเวลาระวังภัย
• F51F7R-2: ผู้ป่วยนอนหลับได้เพียงพอมากขึ้น
• F51F7R-3: ผู้ป่วยสามารถวางแผนจัดการกิจกรรมเมื่อรู้สึกง่วง
• F51F7R-4: ผู้ป่วยมีความตระหนักรู้และหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง
• F51F7R-5: ผู้ป่วยแจ้งคนรอบข้างให้ช่วยเฝ้าระวังเมื่อมีอาการง่วงซึม

……………………………………………………………………..

F51F8 ขาดการสนับสนุนทางสังคมหรือครอบครัวในการแก้ไขปัญหาการนอน (Lack of social/family support in managing sleep problems)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “รู้สึกว่าครอบครัวไม่เข้าใจปัญหาการนอนของฉัน”
• “ไม่ค่อยมีคนคอยให้คำแนะนำเมื่อเผชิญปัญหาการนอนหลับ”

O:

• ผู้ป่วยแสดงอาการของความเครียดจากการขาดการสนับสนุนจากครอบครัว
• พบว่าผู้ป่วยไม่สามารถปฏิบัติตามคำแนะนำในการแก้ไขปัญหาการนอนหลับได้
• ครอบครัวไม่มีความเข้าใจในปัญหาการนอนหลับของผู้ป่วย
• มีประวัติความขัดแย้งในครอบครัวเกี่ยวกับวิธีการจัดการกับการนอน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• เพิ่มการสนับสนุนจากครอบครัวและสังคมในการจัดการปัญหาการนอนหลับ
• ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของครอบครัวในการติดตามและช่วยเหลือการรักษา
• ช่วยให้ผู้ป่วยมีความรู้สึกได้รับการสนับสนุนจากคนใกล้ชิด

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยรายงานว่าครอบครัวให้การสนับสนุนในการจัดการปัญหาการนอนหลับ
• ครอบครัวมีความเข้าใจและร่วมมือในการรักษาหรือการแนะนำพฤติกรรมการนอนที่ดี
• ผู้ป่วยรู้สึกว่ามีการพูดคุยและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับครอบครัวเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหาการนอน

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F51F8I-1: ประเมินระดับการสนับสนุนจากครอบครัวและเพื่อนของผู้ป่วย
• F51F8I-2: สอนให้ครอบครัวเข้าใจปัญหาการนอนหลับและผลกระทบที่เกิดขึ้น
• F51F8I-3: แนะนำให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในกระบวนการรักษาและการจัดการกับปัญหาการนอนหลับ
• F51F8I-4: ให้คำแนะนำในการเสริมสร้างการสื่อสารในครอบครัวเพื่อความเข้าใจร่วมกัน
• F51F8I-5: จัดทำกิจกรรมสนับสนุนให้ผู้ป่วยรู้สึกมีความเข้าใจและสนับสนุนจากคนใกล้ชิด
• F51F8I-6: ส่งต่อไปยังบริการการให้คำปรึกษาหรือกลุ่มสนับสนุนทางสังคมเมื่อจำเป็น
• F51F8I-7: จัดให้มีการนัดหมายติดตามกับครอบครัวเพื่อประเมินความคืบหน้าของการสนับสนุน

📌 Response (การตอบสนอง)

• F51F8R-1: ผู้ป่วยรู้สึกว่ามีการสนับสนุนที่ดีจากครอบครัว
• F51F8R-2: ครอบครัวมีความเข้าใจและร่วมมือในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการนอนของผู้ป่วย
• F51F8R-3: ผู้ป่วยสามารถปรับพฤติกรรมการนอนหลับได้ดีขึ้นจากการสนับสนุนจากครอบครัว
• F51F8R-4: ความเครียดจากการขาดการสนับสนุนลดลงและผู้ป่วยรู้สึกมั่นใจในการแก้ปัญหา
• F51F8R-5: ครอบครัวมีการสื่อสารที่ดีขึ้นและผู้ป่วยได้รับคำแนะนำจากคนใกล้ชิดในเรื่องการนอน

………………………………………..

F51F9 ขาดความรู้ในการดูแลตนเองเพื่อการนอนที่มีคุณภาพ (Deficient knowledge regarding self-care for quality sleep)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “ไม่รู้ว่าจะทำอย่างไรให้การนอนมีคุณภาพดีขึ้น”
• “เคยลองหลายวิธีแต่ไม่เห็นผลในการนอนหลับที่ดีขึ้น”

O:

• ผู้ป่วยไม่สามารถอธิบายวิธีการดูแลตัวเองเพื่อการนอนที่มีคุณภาพ
• ไม่มีความเข้าใจเกี่ยวกับการสร้างสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการนอนหลับ
• ผู้ป่วยมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เช่น การใช้มือถือก่อนนอน หรือการดื่มคาเฟอีนตอนเย็น

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• เพิ่มความรู้เกี่ยวกับการดูแลตัวเองเพื่อการนอนที่มีคุณภาพ
• ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถปฏิบัติตามขั้นตอนการดูแลตนเองเพื่อการนอนหลับที่ดี
• สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการปรับสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมสำหรับการนอน

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยสามารถอธิบายวิธีการดูแลตนเองเพื่อการนอนหลับที่ดีขึ้น
• ผู้ป่วยสามารถจัดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการนอนหลับได้อย่างถูกต้อง
• ผู้ป่วยปฏิบัติตามคำแนะนำที่ได้รับเพื่อการนอนหลับที่มีคุณภาพ

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F51F9I-1: สอนเทคนิคการผ่อนคลายก่อนนอน เช่น การทำสมาธิหรือหายใจลึกๆ
• F51F9I-2: แนะนำให้ผู้ป่วยปรับสภาพแวดล้อมในการนอน เช่น ลดแสงเสียง และอุณหภูมิที่เหมาะสม
• F51F9I-3: ให้ความรู้เกี่ยวกับการหลีกเลี่ยงการดื่มคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์ก่อนนอน
• F51F9I-4: อธิบายการตั้งเวลานอนที่สม่ำเสมอและการสร้างกิจวัตรก่อนนอนที่ดี
• F51F9I-5: ให้ข้อมูลเกี่ยวกับอาหารและกิจกรรมที่ส่งผลต่อคุณภาพการนอนหลับ เช่น การออกกำลังกาย
• F51F9I-6: สนับสนุนการใช้แอพพลิเคชั่นหรือนวัตกรรมเพื่อช่วยในการติดตามการนอนหลับและการปรับปรุง
• F51F9I-7: จัดการฝึกอบรมหรือจัดกิจกรรมเกี่ยวกับการนอนหลับที่มีคุณภาพให้กับผู้ป่วย

📌 Response (การตอบสนอง)

• F51F9R-1: ผู้ป่วยสามารถอธิบายการปรับปรุงสภาพแวดล้อมและกิจวัตรการนอนหลับได้
• F51F9R-2: ผู้ป่วยสามารถปฏิบัติตามคำแนะนำในการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่รบกวนการนอนหลับได้
• F51F9R-3: ผู้ป่วยเริ่มมีการนอนหลับที่มีคุณภาพดีขึ้น เช่น นอนหลับได้เร็วขึ้นและตื่นนอนสดชื่น
• F51F9R-4: ผู้ป่วยมีความรู้สึกว่าได้รับการสนับสนุนและมีเครื่องมือในการปรับปรุงคุณภาพการนอน
• F51F9R-5: ผู้ป่วยมีการบันทึกและติดตามผลการนอนหลับที่มีคุณภาพและสามารถปรับปรุงได้

………………………………………………………….

F51F10 ต้องการวางแผนจำหน่ายและติดตามผลต่อเนื่องที่บ้าน (Requires discharge planning and follow-up at home)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “ไม่แน่ใจว่าจะต้องทำอย่างไรต่อเมื่อกลับบ้าน”
• “กังวลว่าจะไม่สามารถดูแลตัวเองเพื่อการนอนหลับที่ดีได้”

O:

• ผู้ป่วยไม่เข้าใจขั้นตอนการดูแลตนเองหลังการจำหน่าย
• ไม่มีแผนการติดตามผลหรือการสนับสนุนจากครอบครัว
• ไม่มีการวางแผนเพื่อรับการดูแลอย่างต่อเนื่องหลังกลับบ้าน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• วางแผนการจำหน่ายและติดตามผลการดูแลอย่างต่อเนื่องที่บ้าน
• สร้างความมั่นใจให้ผู้ป่วยและครอบครัวเกี่ยวกับการดูแลหลังการจำหน่าย
• จัดเตรียมข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งสนับสนุนการดูแลตนเองและบริการทางการแพทย์ที่บ้าน

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยเข้าใจแผนการดูแลและการติดตามผลหลังการจำหน่าย
• ผู้ป่วยสามารถปฏิบัติตามคำแนะนำที่ได้รับหลังการจำหน่าย
• ผู้ป่วยสามารถติดต่อแพทย์หรือพยาบาลสำหรับการติดตามผลได้

✅ Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F51F10I-1: อธิบายแผนการดูแลหลังการจำหน่ายและการติดตามผลที่บ้านอย่างละเอียดแก่ผู้ป่วยและครอบครัว
• F51F10I-2: สอนวิธีการดูแลตนเองเพื่อการนอนหลับที่มีคุณภาพ เช่น การจัดสภาพแวดล้อมและกิจวัตรการนอนหลับ
• F51F10I-3: จัดเตรียมข้อมูลเกี่ยวกับการติดต่อแพทย์หรือพยาบาลเพื่อการติดตามผลอย่างต่อเนื่อง
• F51F10I-4: ชี้แนะแหล่งสนับสนุนจากกลุ่มหรือองค์กรที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ
• F51F10I-5: ตั้งการนัดหมายเพื่อติดตามผลหลังการจำหน่าย เช่น การตรวจสุขภาพหรือการประเมินการนอนหลับ
• F51F10I-6: ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีหรือแอพพลิเคชั่นในการติดตามผลการนอนหลับ

📌 Response (การตอบสนอง)

• F51F10R-1: ผู้ป่วยและครอบครัวเข้าใจแผนการดูแลและการติดตามผลหลังการจำหน่าย
• F51F10R-2: ผู้ป่วยสามารถติดต่อแพทย์หรือพยาบาลเพื่อการติดตามผลหลังการจำหน่ายได้
• F51F10R-3: ผู้ป่วยปฏิบัติตามคำแนะนำในการดูแลตนเองที่บ้านได้อย่างถูกต้อง
• F51F10R-4: ผู้ป่วยมีความมั่นใจในการดูแลตนเองและสามารถรับมือกับปัญหาการนอนหลับได้
• F51F10R-5: ผู้ป่วยและครอบครัวมีการเข้าร่วมการนัดหมายการติดตามผลตามที่กำหนด

……………………………………………………………….

เอกสารอ้างอิง

• สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (2565). แนวทางการดูแลผู้ป่วยโรคการนอนหลับผิดปกติ. สืบค้นจาก https://www.nhso.go.th
• สินธุ์ทิพย์ วัชรากร. (2564). การจัดการโรคการนอนหลับผิดปกติในผู้ป่วยที่มีปัญหาทางจิตเวช. วารสารการพยาบาลและการแพทย์, 25(3), 123-135.
• National Sleep Foundation. (2020). Sleep Disorders and Sleep Deprivation: An Overview. Retrieved from https://www.sleepfoundation.org
• McCall, W. V., & Black, C. (2022). Insomnia and Its Impact on Mental Health: An Overview of Current Treatments. Journal of Clinical Sleep Medicine, 18(1), 13-20. https://doi.org/10.5664/jcsm.8985

............................................................