EP.92 Med. Topic 12 โรคภาวะไทรอยด์ทำงานเกิน : E05 [Hyperthyroidism]

 

🎯 รู้ทัน! ไทรอยด์ทำงานเกิน : E05 (Hyperthyroidism)

🔥 โรคฮอร์โมนที่ดูเหมือนแค่ "ผอมไว ใจสั่น เหงื่อแตกง่าย" แต่แฝงภัยเงียบกว่าที่คิด!

1.ความหมายของโรค

• ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนมากเกินไป → เร่งระบบเผาผลาญในร่างกาย ทำให้หัวใจ ตับ สมอง ทำงานหนักเกินจำเป็น

2.พยาธิสภาพ

• เกิดจากการที่ฮอร์โมน T3 และ T4 สูงกว่าปกติ → ส่งผลให้เกิดการเผาผลาญพลังงานเร็วผิดปกติ ร่างกาย “ล้าแต่ดูเหมือนกระฉับกระเฉง”

3.ช่วงอายุที่พบบ่อย

• มักพบในผู้หญิงช่วงอายุ 20–40 ปี แต่ผู้ชายก็เป็นได้

4.ปัจจัยที่ทำให้เกิด
🔹กรรมพันธุ์
🔹โรคเกรฟส์ (Graves’ disease)
🔹การกินอาหารเสริมไอโอดีนเกิน
🔹ความเครียดเรื้อรัง

5.อาการที่สังเกตได้
💥 ใจสั่น เหนื่อยง่าย
💥 ผอมลงแม้กินมาก
💥 นอนไม่หลับ มือสั่น
💥 เหงื่อออกเยอะ ผิวบาง ผมร่วง
💥 ตาโปน (ในบางราย)

6. การรักษา
💊 ยาต้านไทรอยด์
🧪 การกินไอโอดีนกัมมันตรังสี
🛌 ผ่าตัดต่อมไทรอยด์บางส่วน
‼ ต้องติดตามผลเลือดอย่างสม่ำเสมอ

7. การพยาบาล
👩‍⚕️ เฝ้าระวังสัญญาณชีพ (ชีพจรเร็ว หัวใจเต้นผิดจังหวะ)
💬 ให้คำแนะนำเรื่องยา อาหาร และการติดตามอาการ
📝 สังเกตภาวะแทรกซ้อน เช่น ไทรอยด์เป็นพิษชนิดรุนแรง

8.การดูแลตัวเองสำหรับบุคคลทั่วไป
🍽 กินอาหารครบ 5 หมู่ หลีกเลี่ยงอาหารไอโอดีนสูง (เช่น สาหร่าย)
💤 พักผ่อนให้เพียงพอ
🧘 ลดความเครียด ด้วยกิจกรรมผ่อนคลาย
📌 สังเกตอาการตัวเอง หากใจสั่น เหนื่อยง่ายผิดปกติ รีบพบแพทย์

………………………………………………

✅ วินิจฉัยการพยาบาลโรคไทรอยด์ทำงานเกิน : E05 (Hyperthyroidism)

1. E05F1มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะไทรอยด์เป็นพิษชนิดรุนแรง เช่น ชีพจรเร็วมาก เหงื่อออกมาก กระสับกระส่าย หรือหมดสติ (Risk for thyroid storm)
2. E05F2 มีภาวะอุณหภูมิในร่างกายสูงเกินปกติ จากกระบวนการเผาผลาญที่มากผิดปกติ (Hyperthermia related to increased metabolic rate)
3. E05F3 มีภาวะวิตกกังวลเนื่องจากอาการของโรค เช่น ใจสั่น มือสั่น หรือกลัวผลข้างเคียงของยา (Anxiety related to symptoms or fear of complications)
4. E05F4 มีภาวะโภชนาการต่ำกว่าความต้องการของร่างกาย เนื่องจากการเผาผลาญพลังงานสูงแม้รับประทานอาหารมาก (Imbalanced nutrition: less than body requirements)
5. E05F5 มีการรบกวนการนอนหลับ จากอาการกระสับกระส่าย ใจเต้นเร็ว หรือความวิตกกังวล (Disturbed sleep pattern related to hyperactivity or anxiety)
6. E05F6 มีการรับรู้เกี่ยวกับโรคและการดูแลตนเองไม่เพียงพอ เช่น ไม่เข้าใจผลข้างเคียงของยา หรือการติดตามผลเลือด (Deficient knowledge regarding disease process and self-care)
7. E05F7 มีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจากการใช้ยา เช่น ตับอักเสบหรือเม็ดเลือดขาวต่ำ (Risk for complications related to antithyroid medication)
8. E05F8 มีศักยภาพในการดูแลตนเองที่ดีขึ้นเพื่อเตรียมวางแผนจำหน่ายและติดตามต่อเนื่อง เช่น การนัดตรวจเลือดและการควบคุมอาหาร (Readiness for enhanced self-care related to discharge planning and follow-up)

…………………………………………………………

E05F1: มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะไทรอยด์เป็นพิษชนิดรุนแรง เช่น ชีพจรเร็วมาก เหงื่อออกมาก กระสับกระส่าย หรือหมดสติ (Risk for thyroid storm such as tachycardia, profuse sweating, agitation, or loss of consciousness)

✅ Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ป่วยบ่นใจสั่น เหนื่อยง่าย กระสับกระส่าย
• รู้สึกตัวไม่ดีเมื่ออากาศร้อนหรือหลังออกแรง
• บอกว่า “นอนไม่หลับ ใจมันสั่นๆ เหงื่อแตกทั้งคืน”

O:

• ชีพจร > 120 ครั้ง/นาที
• ความดันโลหิตแปรปรวน
• อุณหภูมิร่างกาย ≥ 38.5°C
• เหงื่อออกมาก ผิวชื้น
• สับสน พูดวกไปวนมา กระวนกระวาย

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยไม่มีอาการแสดงของ thyroid storm
• สัญญาณชีพอยู่ในเกณฑ์ปกติ
• ไม่มีอาการกระสับกระส่ายหรือหมดสติ

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• อุณหภูมิ ≤ 37.5°C ภายใน 24 ชั่วโมง
• ชีพจร ≤ 100 ครั้ง/นาที
• ไม่มีเหงื่อออกผิดปกติ
• ผู้ป่วยรู้สึกตัวดี พูดคุยรู้เรื่อง
• ไม่มีภาวะช็อกหรือหมดสติ

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• E05F1I-1: ประเมินสัญญาณชีพทุก 2–4 ชั่วโมง เพื่อเฝ้าระวังภาวะชีพจรเร็วหรือไข้สูง
• E05F1I-2: เฝ้าระวังระดับความรู้สึกตัว และประเมินอาการกระสับกระส่าย สับสน
• E05F1I-3: ให้ยาลดไข้หรือยาต้านไทรอยด์ตามแผนการรักษาอย่างเคร่งครัด
• E05F1I-4: จัดสิ่งแวดล้อมให้เงียบ อากาศถ่ายเทดี ลดสิ่งกระตุ้นระบบประสาท
• E05F1I-5: ให้สารน้ำทางหลอดเลือดตามแผนการรักษา เพื่อรักษาสมดุลน้ำและเกลือแร่
• E05F1I-6: เตรียมอุปกรณ์ฉุกเฉินใกล้ตัว เช่น เครื่องวัดชีพจร เครื่องช่วยหายใจ
• E05F1I-7: รายงานอาการผิดปกติหรือสัญญาณของ thyroid storm ทันทีแก่แพทย์
• E05F1I-8: ให้คำแนะนำญาติในการเฝ้าสังเกตอาการเร่งด่วน เช่น ตัวร้อนมาก ใจเต้นแรง หายใจลำบาก

✅ Response (การตอบสนองของผู้ป่วย)

• E05F1R-1: ผู้ป่วยมีชีพจร ≤ 100 ครั้ง/นาที ภายใน 24 ชั่วโมง
• E05F1R-2: ไม่มีอาการไข้ เหงื่อออกมาก หรือช็อก
• E05F1R-3: ผู้ป่วยรู้สึกตัวดี สื่อสารรู้เรื่อง ไม่มีอาการกระวนกระวาย
• E05F1R-4: ไม่มีอาการแสดงของ thyroid storm ตลอดระยะเวลาเฝ้าระวัง
• E05F1R-5: ญาติสามารถอธิบายอาการที่ต้องรีบแจ้งพยาบาลได้ถูกต้อง

…………………………………………………………

E05F2: มีภาวะอุณหภูมิในร่างกายสูงเกินปกติ จากกระบวนการเผาผลาญที่มากผิดปกติ  (Hyperthermia related to increased metabolic rate)

✅ Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ป่วยบ่นรู้สึกร้อนตลอดเวลา แม้อยู่ในห้องแอร์
• ผู้ป่วยบอกว่า “ตัวร้อน เหงื่อไหลตลอด”
• อ่อนเพลียง่าย เมื่อมีไข้สูง

O:

• อุณหภูมิร่างกาย > 37.5°C ต่อเนื่อง
• ผิวหนังแดง ร้อน ชื้น
• ชีพจรเร็ว > 100 ครั้ง/นาที
• อาจมีอาการกระสับกระส่าย หรือเบลอเล็กน้อยเมื่อไข้สูง

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• อุณหภูมิของผู้ป่วยลดลงสู่เกณฑ์ปกติ
• ไม่มีภาวะแทรกซ้อนจากไข้สูง เช่น เพ้อ สับสน
• ผู้ป่วยรู้สึกสบายตัวขึ้น

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• อุณหภูมิ ≤ 37.5°C ภายใน 24 ชั่วโมง
• ชีพจร ≤ 100 ครั้ง/นาที
• ไม่มีอาการผิวแดง ร้อน เหงื่อออกมาก
• ผู้ป่วยพักผ่อนได้ดี ไม่เพ้อหรือสับสน

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• E05F2I-1: วัดอุณหภูมิร่างกายทุก 4 ชั่วโมง และบันทึกลงเวชระเบียน
• E05F2I-2: ใช้ผ้าชุบน้ำหมาดเช็ดตัวเพื่อลดไข้ เมื่ออุณหภูมิ ≥ 38°C
• E05F2I-3: เปิดพัดลมหรือปรับอุณหภูมิห้องให้เย็นลงตามความเหมาะสม
• E05F2I-4: ให้ยาลดไข้ตามแผนการรักษาของแพทย์
• E05F2I-5: ให้ผู้ป่วยดื่มน้ำมากขึ้น เพื่อชดเชยการสูญเสียน้ำจากเหงื่อ
• E05F2I-6: ประเมินสัญญาณชีพร่วมกับอุณหภูมิ เพื่อเฝ้าระวังการเกิดภาวะแทรกซ้อน
• E05F2I-7: จัดท่าผ่อนคลาย เช่น ศีรษะสูง เพื่อช่วยการไหลเวียนของเลือด
• E05F2I-8: ให้คำแนะนำผู้ป่วยและญัติให้สังเกตอาการที่ควรแจ้งพยาบาล เช่น หนาวสั่น สับสน

✅ Response (การตอบสนองของผู้ป่วย)

• E05F2R-1: อุณหภูมิร่างกายลดลง ≤ 37.5°C ภายใน 24 ชั่วโมง
• E05F2R-2: ผู้ป่วยบอกว่ารู้สึกสบายตัวขึ้น เหงื่อลดลง
• E05F2R-3: ไม่มีอาการกระสับกระส่าย หรือสับสน
• E05F2R-4: ผู้ป่วยสามารถพักผ่อนได้โดยไม่ถูกรบกวนจากไข้
• E05F2R-5: สัญญาณชีพอยู่ในเกณฑ์ปกติ

………………………………………………………….

E05F3: มีภาวะวิตกกังวลเนื่องจากอาการของโรค เช่น ใจสั่น มือสั่น หรือกลัวผลข้างเคียงของยา (Anxiety related to symptoms or fear of complications)

✅ Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ป่วยบ่นกังวลเกี่ยวกับอาการใจสั่น มือสั่น และการใช้ยา
• พูดซ้ำว่า “กลัวว่าจะหายหรือเปล่า” หรือ “ยานี้จะอันตรายไหม”
• บ่นนอนไม่หลับ กระวนกระวายใจ

O:

• สีหน้าเคร่งเครียด ตอบสนองไว
• หายใจเร็วเล็กน้อย
• มือสั่น พูดเร็ว หรือพูดซ้ำเรื่องเดิม
• คะแนนประเมินความวิตกกังวล (เช่น GAD-7) อยู่ในระดับปานกลางถึงสูง

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยลดระดับความวิตกกังวลลง
• ผู้ป่วยเข้าใจโรคและการรักษา
• ผู้ป่วยสามารถผ่อนคลายและนอนหลับได้ดีขึ้น

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยรายงานว่าความกังวลลดลงภายใน 48 ชั่วโมง
• ผู้ป่วยแสดงความเข้าใจเกี่ยวกับอาการและยาที่ได้รับ
• ผู้ป่วยสามารถพักผ่อนได้ดีขึ้น ไม่ร้องเรียนว่านอนไม่หลับ
• คะแนน GAD-7 ลดลงอย่างน้อย 2–4 คะแนนจาก baseline

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• E05F3I-1: สร้างความสัมพันธ์ที่ไว้วางใจ รับฟังความกังวลของผู้ป่วยโดยไม่ตัดสิน
• E05F3I-2: ประเมินระดับความวิตกกังวลด้วยเครื่องมือที่เหมาะสม (เช่น GAD-7)
• E05F3I-3: อธิบายอาการที่เกิดจากภาวะไทรอยด์ และผลของยาในภาษาที่เข้าใจง่าย
• E05F3I-4: สอนเทคนิคการผ่อนคลาย เช่น การหายใจลึก หรือการนั่งสมาธิสั้น ๆ
• E05F3I-5: ลดสิ่งกระตุ้นในห้อง เช่น เสียงดัง แสงจ้า เพื่อให้รู้สึกสงบ
• E05F3I-6: สนับสนุนให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการให้กำลังใจผู้ป่วย
• E05F3I-7: ประเมินคุณภาพการนอนหลับ และส่งเสริมกิจกรรมเบา ๆ ระหว่างวัน
• E05F3I-8: หากจำเป็น แจ้งแพทย์เพื่อพิจารณาการใช้ยาคลายกังวลระยะสั้น

✅ Response (การตอบสนองของผู้ป่วย)

• E05F3R-1: ผู้ป่วยพูดคุยอย่างสงบ และไม่แสดงอาการกระวนกระวาย
• E05F3R-2: ผู้ป่วยสามารถอธิบายโรค อาการ และการใช้ยาได้ถูกต้อง
• E05F3R-3: ผู้ป่วยรายงานว่านอนหลับได้ดีขึ้น
• E05F3R-4: ไม่มีอาการหายใจเร็ว หรือแสดงความเครียดทางร่างกาย
• E05F3R-5: คะแนนความวิตกกังวลลดลงจากครั้งก่อนหน้า

……………………………………………………….

E05F4: ภาวะโภชนาการต่ำกว่าความต้องการของร่างกาย เนื่องจากอัตราการเผาผลาญสูง แม้รับประทานอาหารมาก (Imbalanced nutrition: less than body requirements)

📋 Assessment (การประเมิน)

S:

• บอกว่ารับประทานอาหารเพิ่มขึ้น แต่รู้สึกผอมลง เหนื่อยง่าย
• รู้สึกไม่สบายตัวเมื่อไม่ได้กินอาหารตามเวลา

O:

• น้ำหนักลดอย่างต่อเนื่อง
• รับประทานอาหารบ่อยแต่ไม่เพิ่มน้ำหนัก
• ผลแลบแสดงภาวะขาดสารอาหารบางชนิด (เช่น อัลบูมินต่ำ)

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยได้รับพลังงานและสารอาหารเพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
• น้ำหนักคงที่หรือเพิ่มขึ้นภายในระยะเวลาเหมาะสม
• ไม่มีอาการอ่อนเพลียจากภาวะโภชนาการบกพร่อง

✅ Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• น้ำหนักเพิ่มขึ้นหรือน้ำหนักคงที่
• รับประทานอาหารได้เพียงพอต่อมื้อ
• ระดับอัลบูมินและสารอาหารในเลือดดีขึ้น
• ไม่แสดงอาการอ่อนเพลียหรือเวียนศีรษะ

🛠 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• E05F4I-1: ประเมินพฤติกรรมการรับประทานอาหารและความชอบของผู้ป่วย
• E05F4I-2: ให้ข้อมูลเกี่ยวกับผลของภาวะไทรอยด์ทำงานเกินต่อระบบเผาผลาญ
• E05F4I-3: วางแผนร่วมกับนักโภชนาการ เพื่อจัดเมนูอาหารที่ให้พลังงานสูงและย่อยง่าย
• E05F4I-4: กระตุ้นให้รับประทานอาหารบ่อยครั้งขึ้น เช่น ทุก 2–3 ชั่วโมง
• E05F4I-5: จัดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการกิน เช่น สงบ ปลอดเสียงรบกวน
• E05F4I-6: สังเกตอาการคลื่นไส้ อาเจียน หรือปัญหาที่อาจลดความอยากอาหาร
• E05F4I-7: ติดตามน้ำหนักตัว สัญญาณชีพ และค่าผลเลือดที่เกี่ยวข้องเป็นประจำ

💬 Response (การตอบสนอง)

• E05F4R-1: ผู้ป่วยรับประทานอาหารได้ดีขึ้นในแต่ละมื้อ
• E05F4R-2: น้ำหนักตัวเริ่มเพิ่มขึ้นหรือคงที่
• E05F4R-3: ผู้ป่วยมีพลังงานมากขึ้น ไม่เหนื่อยง่าย
• E05F4R-4: ระดับสารอาหารในเลือดอยู่ในเกณฑ์ปกติ
• E05F4R-5: แสดงความเข้าใจในการเลือกอาหารที่เหมาะสมกับภาวะของตนเอง

………………………………………………………………………

E05F5: มีการรบกวนการนอนหลับ จากอาการกระสับกระส่าย ใจเต้นเร็ว หรือความวิตกกังวล (Disturbed sleep pattern related to hyperactivity or anxiety)

🩺 Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ป่วยบ่นนอนไม่หลับ พักผ่อนไม่เพียงพอ
• รู้สึกกระสับกระส่าย นอนไม่หลับเพราะใจเต้นแรง หรือกังวล
• รู้สึกเหนื่อยเพราะนอนหลับไม่สนิท

O:

• สังเกตพบผู้ป่วยเปลี่ยนท่าทางบ่อยในเวลากลางคืน
• มีชีพจรเร็ว ขณะพัก
• ใต้ตาคล้ำ หรือมีอาการอ่อนเพลียในตอนเช้า
• วัดคุณภาพการนอนด้วย sleep log หรือถาม-ตอบ พบเวลานอนน้อยกว่า 5 ชม./คืน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยสามารถนอนหลับได้อย่างต่อเนื่องอย่างน้อย 6–8 ชั่วโมงต่อคืน
• ลดอาการกระสับกระส่ายและใจสั่นก่อนนอน
• ผู้ป่วยรู้วิธีผ่อนคลายก่อนนอน

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมินผล)

• ผู้ป่วยรายงานว่านอนหลับดีขึ้น พักผ่อนได้
• อาการกระสับกระส่ายลดลง
• ไม่มีอาการใจเต้นเร็วตอนกลางคืน
• ผู้ป่วยปฏิบัติตามคำแนะนำเกี่ยวกับการนอน

💊 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• E05F5I-1: ประเมินปัญหาการนอนหลับ เช่น เวลาที่ใช้เข้านอน เวลาตื่น และสิ่งที่รบกวนการนอน
• E05F5I-2: ส่งเสริมบรรยากาศห้องพักให้นอนหลับได้ เช่น ห้องมืด เงียบ อุณหภูมิเหมาะสม
• E05F5I-3: แนะนำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงคาเฟอีน/แอลกอฮอล์/อาหารรสจัดก่อนนอน
• E05F5I-4: สอนเทคนิคการผ่อนคลาย เช่น การหายใจช้า ๆ ลึก ๆ ก่อนนอน
• E05F5I-5: แนะนำกิจกรรมที่ช่วยให้หลับ เช่น อ่านหนังสือเบา ๆ หรือฟังเสียงธรรมชาติ
• E05F5I-6: ให้ความรู้เกี่ยวกับผลของการพักผ่อนไม่เพียงพอต่อร่างกาย
• E05F5I-7: ประเมินผลข้างเคียงจากยาไทรอยด์ เช่น ใจสั่น หรือกระตุ้นระบบประสาท
• E05F5I-8: ร่วมกับทีมแพทย์เพื่อปรับยาในรายที่นอนไม่หลับรุนแรง

✅ Response (การตอบสนอง)

• E05F5R-1: ผู้ป่วยสามารถนอนหลับต่อเนื่องได้อย่างน้อย 6 ชั่วโมงต่อคืน
• E05F5R-2: ผู้ป่วยบอกว่าอาการใจสั่นและกระสับกระส่ายลดลงก่อนนอน
• E05F5R-3: ผู้ป่วยปฏิบัติตามวิธีผ่อนคลายก่อนนอนได้อย่างสม่ำเสมอ
• E05F5R-4: ผู้ป่วยมีความรู้เกี่ยวกับวิธีดูแลตนเองเมื่อนอนหลับยาก
• E05F5R-5: ผลการประเมินคุณภาพการนอนหลังดูแลแสดงให้เห็นว่าดีขึ้น

…………………………………………………………….

E05F6 : มีการรับรู้เกี่ยวกับโรคและการดูแลตนเองไม่เพียงพอ (Deficient knowledge regarding disease process and self-care)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ป่วยกล่าวว่า “ไม่รู้ว่าต้องตรวจเลือดบ่อยแค่ไหน”
• “ไม่แน่ใจว่ายาเม็ดนี้ไว้กินตอนไหน”

O:

• ผู้ป่วยแสดงความสับสนเกี่ยวกับแผนการรักษา
• ไม่มีเอกสารความรู้เกี่ยวกับยาและการปฏิบัติตน
• ไม่ปฏิบัติตามนัดเพื่อเจาะเลือดติดตามค่าไทรอยด์

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรค ยา และการดูแลตนเองอย่างถูกต้อง
• สามารถอธิบายวิธีปฏิบัติตนและเหตุผลของการเจาะเลือดติดตามผลได้

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยสามารถอธิบายโรค อาการข้างเคียง และแผนการรักษาได้ถูกต้อง 80%
• ปฏิบัติตามนัดเพื่อรับยาและตรวจเลือด
• แสดงพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ถูกต้อง

🩹 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• E05F6I-1: ประเมินระดับความรู้ ความเข้าใจของผู้ป่วยเกี่ยวกับโรคและยา
• E05F6I-2: ให้คำแนะนำเกี่ยวกับอาการของโรค ผลข้างเคียง และความสำคัญของการรักษาอย่างต่อเนื่อง
• E05F6I-3: อธิบายวิธีรับประทานยาและการสังเกตอาการไม่พึงประสงค์ เช่น ใจสั่น น้ำหนักลด
• E05F6I-4: ให้เอกสารหรือสื่อการเรียนรู้ที่เข้าใจง่าย เหมาะกับผู้ป่วย
• E05F6I-5: กระตุ้นให้ตั้งคำถาม และตอบข้อสงสัยของผู้ป่วยอย่างชัดเจน
• E05F6I-6: นัดหมายเพื่อเจาะเลือด และเน้นความสำคัญของการติดตามค่าฮอร์โมน
• E05F6I-7: แจ้งญาติหรือผู้ดูแลให้มีส่วนร่วมในการดูแล และช่วยติดตามพฤติกรรมผู้ป่วย
• E05F6I-8: ประเมินซ้ำหลังให้ความรู้ เพื่อดูว่าผู้ป่วยเข้าใจมากขึ้นหรือไม่

✅ Response (การตอบสนอง)

• E05F6R-1: ผู้ป่วยสามารถอธิบายโรค อาการ และวิธีดูแลตนเองได้ถูกต้อง
• E05F6R-2: รับประทานยาได้ตรงเวลาและต่อเนื่อง
• E05F6R-3: มาตามนัดเพื่อตรวจเลือดตามแผนการรักษา
• E05F6R-4: มีความมั่นใจในการดูแลตนเองมากขึ้น
• E05F6R-5: ญาติ/ผู้ดูแลมีส่วนร่วมในการสนับสนุนผู้ป่วยอย่างเหมาะสม

………………………………………………………………..

E05F7: มีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจากการใช้ยา เช่น ตับอักเสบหรือเม็ดเลือดขาวต่ำ (Risk for complications related to antithyroid medication)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ป่วยแสดงความกังวลเกี่ยวกับผลข้างเคียงของยา
• ผู้ป่วยบอกว่ามีอาการคลื่นไส้หลังรับประทานยา

O:

• ผู้ป่วยได้รับยาต้านไทรอยด์ (เช่น PTU หรือ Methimazole)
• ตรวจพบค่าเม็ดเลือดขาวต่ำ หรือ ALT/AST สูง (ตามผลแล็บล่าสุด)
• มีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง หรือมีไข้โดยไม่ทราบสาเหตุ

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยปลอดภัยจากภาวะแทรกซ้อนของยาต้านไทรอยด์
• ผู้ป่วยสามารถสังเกตอาการเตือนและรายงานต่อพยาบาลหรือแพทย์ได้อย่างเหมาะสม

✅ Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ไม่มีอาการตับอักเสบหรือเม็ดเลือดขาวต่ำ
• ผลเลือดอยู่ในเกณฑ์ปกติ
• ผู้ป่วยรายงานอาการผิดปกติได้อย่างถูกต้อง
• ไม่มีไข้หรืออาการแสดงการติดเชื้อ

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• E05F7I-1: ให้ข้อมูลเรื่องผลข้างเคียงที่อาจเกิดจากยาต้านไทรอยด์ เช่น ตับอักเสบ เม็ดเลือดขาวต่ำ
• E05F7I-2: สังเกตอาการผิดปกติ เช่น ไข้ หนาวสั่น เจ็บคอ ตัวเหลือง ตาเหลือง หรืออ่อนเพลียผิดปกติ
• E05F7I-3: ติดตามผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น CBC, LFT อย่างสม่ำเสมอตามแผนการรักษา
• E05F7I-4: ให้ผู้ป่วยหยุดยาและรีบพบแพทย์ทันที หากมีอาการผิดปกติ เช่น เจ็บคอหรือไข้สูง
• E05F7I-5: ประสานงานแพทย์ทันทีหากพบค่าผิดปกติ เช่น ALT/AST สูงมาก หรือ WBC ต่ำกว่าเกณฑ์
• E05F7I-6: บันทึกข้อมูลการได้รับยาและผลข้างเคียงลงในเวชระเบียนอย่างครบถ้วน

💬 Response (การตอบสนอง)

• E05F7R-1: ผู้ป่วยสามารถบอกอาการเตือนของภาวะแทรกซ้อนได้ถูกต้อง
• E05F7R-2: ผู้ป่วยไม่มีไข้หรืออาการติดเชื้อระหว่างรับการรักษา
• E05F7R-3: ผลตรวจ CBC และ LFT อยู่ในเกณฑ์ปกติ
• E05F7R-4: ไม่มีอาการแสดงของตับอักเสบหรือเม็ดเลือดขาวต่ำ
• E05F7R-5: ผู้ป่วยปฏิบัติตามคำแนะนำการใช้ยาได้ถูกต้อง และมาพบแพทย์ตามนัด

………………………………………………………………………

E05F8 มีศักยภาพในการดูแลตนเองที่ดีขึ้น เพื่อเตรียมวางแผนจำหน่ายและติดตามต่อเนื่อง (Readiness for enhanced self-care related to discharge planning and follow-up)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ป่วยแสดงความตั้งใจและพร้อมเรียนรู้การดูแลตนเอง
• ถามคำถามเกี่ยวกับการนัดตรวจเลือดและการควบคุมอาหาร

O:

• ผู้ป่วยปฏิบัติตามคำแนะนำในการรับยาและการตรวจเลือด
• มีความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับโรคและผลข้างเคียงของยา
• มีการบันทึกนัดหมายติดตามหรือแผนการรักษาอย่างชัดเจน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยมีความรู้และทักษะเพียงพอในการดูแลตนเองหลังจำหน่าย
• ปฏิบัติตามนัดตรวจเลือดและคำแนะนำด้านโภชนาการได้อย่างสม่ำเสมอ
• ลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนหลังจำหน่าย

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยสามารถอธิบายวิธีดูแลตนเองและแผนการติดตามผลได้ถูกต้อง
• ปฏิบัติตามนัดตรวจเลือดและคำแนะนำด้านอาหาร
• ไม่มีอาการหรือสัญญาณของภาวะแทรกซ้อนหลังจำหน่าย
• มีพฤติกรรมการดูแลสุขภาพที่เหมาะสม

🛠 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• E05F8I-1: ประเมินความรู้และทักษะในการดูแลตนเองของผู้ป่วย
• E05F8I-2: ให้คำแนะนำชัดเจนเกี่ยวกับการนัดตรวจเลือดและการปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด
• E05F8I-3: สอนการควบคุมอาหารที่เหมาะสม เช่น รับประทานอาหารที่มีพลังงานเพียงพอและหลีกเลี่ยงสารก่อกระตุ้น
• E05F8I-4: จัดทำสื่อการเรียนรู้หรือใบแนะนำสำหรับดูแลตนเองที่เข้าใจง่าย
• E05F8I-5: กระตุ้นให้ผู้ป่วยตั้งคำถามและพูดคุยข้อสงสัยก่อนจำหน่าย
• E05F8I-6: แนะนำวิธีสังเกตอาการผิดปกติและการติดต่อทีมสาธารณสุขทันทีเมื่อพบอาการเหล่านั้น
• E05F8I-7: ประสานงานกับทีมสุขภาพเพื่อจัดการนัดหมายและติดตามหลังจำหน่ายอย่างต่อเนื่อง

✅ Response (การตอบสนอง)

• E05F8R-1: ผู้ป่วยแสดงความมั่นใจและพร้อมในการดูแลตนเองหลังจำหน่าย
• E05F8R-2: ผู้ป่วยสามารถอธิบายแผนการนัดตรวจเลือดและการควบคุมอาหารได้
• E05F8R-3: ปฏิบัติตามนัดหมายและคำแนะนำได้ครบถ้วน
• E05F8R-4: ไม่มีอาการผิดปกติหรือภาวะแทรกซ้อนหลังจำหน่าย
• E05F8R-5: มีการติดต่อทีมสุขภาพเมื่อมีอาการหรือข้อสงสัยเกิดขึ้น

………………………………………………………………

เอกสารอ้างอิง

• กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2562). แนวทางเวชปฏิบัติภาวะไทรอยด์ทำงานเกินในผู้ใหญ่. กรุงเทพฯ: สำนักโรคต่อมไร้ท่อและเมตาบอลิสม์.
• สมาคมต่อมไร้ท่อแห่งประเทศไทย. (2563). คู่มือการดูแลผู้ป่วยภาวะไทรอยด์ทำงานเกิน. กรุงเทพฯ: สมาคมต่อมไร้ท่อแห่งประเทศไทย.
• Ross DS, Burch HB, Cooper DS, et al. (2016). 2016 American Thyroid Association Guidelines for Diagnosis and Management of Hyperthyroidism and Other Causes of Thyrotoxicosis. Thyroid. 26(10):1343-1421.
• Bahn RS, Burch HB, Cooper DS, et al. (2011). Hyperthyroidism and Other Causes of Thyrotoxicosis: Management Guidelines of the American Thyroid Association and American Association of Clinical Endocrinologists. Thyroid. 21(6):593-646.

…………………………………………………………...........................