EP. 38👉👉การพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะขาดออกซิเจนจากการคลอด (Birth Asphyxia) P07.0 - Neonatal asphyxia due to birth asphyxia

 

พยาธิสภาพของทารกแรกเกิดที่มีภาวะขาดออกซิเจนจากการคลอด

ภาวะขาดออกซิเจนจากการคลอดเกิดจากการขาดออกซิเจนหรือการไหลเวียนเลือดที่เพียงพอต่ออวัยวะสำคัญในร่างกายทารกระหว่างการคลอดหรือหลังคลอดทันที ซึ่งอาจนำไปสู่ความเสียหายต่อสมองและอวัยวะสำคัญอื่น ๆ เช่น หัวใจ ปอด และไต หากขาดการแก้ไขอย่างทันท่วงที อาจส่งผลให้เกิดภาวะทางระบบประสาทถาวรหรือการเสียชีวิตได้ โดยพยาธิสภาพที่สำคัญคือการขาดออกซิเจนในเลือด (hypoxemia) และภาวะกรดในเลือด (metabolic acidosis) ซึ่งรบกวนการทำงานของเซลล์ทั่วร่างกาย

การรักษาทารกแรกเกิดที่มีภาวะขาดออกซิเจนจากการคลอด

        การรักษาเน้นการฟื้นฟูการหายใจและการไหลเวียนโลหิตอย่างเร่งด่วนโดยการช่วยหายใจ เช่น การใช้ถุงลมและหน้ากาก (bag-mask ventilation) หรือใส่ท่อช่วยหายใจในกรณีที่จำเป็น ควบคู่กับการให้การดูแลภาวะวิกฤต เช่น การควบคุมอุณหภูมิร่างกาย (therapeutic hypothermia) เพื่อลดการบาดเจ็บของสมอง การให้สารน้ำและยาที่เหมาะสมเพื่อรักษาสมดุลของเลือดและป้องกันภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะช็อกหรือการติดเชื้อ

การพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะขาดออกซิเจนจากการคลอด

        การพยาบาลมุ่งเน้นการดูแลแบบองค์รวม โดยเน้นการช่วยฟื้นฟูการหายใจและติดตามสัญญาณชีพอย่างใกล้ชิด พยาบาลต้องประเมินการตอบสนองของระบบประสาท เช่น การรับรู้และการตอบสนองของทารก พร้อมทั้งดูแลให้ทารกอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม เช่น การควบคุมอุณหภูมิและแสงในห้อง NICU รวมถึงสนับสนุนครอบครัวด้วยการให้ข้อมูลที่ถูกต้องและให้กำลังใจอย่างต่อเนื่องเพื่อเสริมสร้างความมั่นใจในการดูแลลูกน้อยของตนเอง

วินิจฉัยการพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะขาดออกซิเจนจากการคลอด

1. P07.0F1 - ภาวะการหายใจล้มเหลว (Respiratory failure) (เนื่องจากทารกไม่สามารถหายใจได้เองหรือไม่สามารถได้รับออกซิเจนเพียงพอ ทำให้ต้องมีการจัดการทางเดินหายใจและการช่วยหายใจอย่างเร่งด่วนเพื่อป้องกันการขาดออกซิเจนที่รุนแรง)
2. P07.0F2 - ภาวะการขาดออกซิเจนในเลือด (Hypoxia) (ภาวะขาดออกซิเจนที่เกิดจากการคลอดที่ยาวนานหรือการขาดการหายใจหลังคลอด ส่งผลให้ระดับออกซิเจนในเลือดต่ำ และต้องการการให้ออกซิเจนเพื่อรักษาสมดุลของออกซิเจนในเลือด)
3. P07.0F3 - ภาวะความดันโลหิตต่ำ (Hypotension) (การขาดออกซิเจนอาจทำให้เกิดความดันโลหิตต่ำ ซึ่งสามารถส่งผลกระทบต่อการไหลเวียนเลือดและอวัยวะต่างๆ จึงจำเป็นต้องได้รับการฟื้นฟูความดันโลหิตอย่างรวดเร็ว)
4. P07.0F4 - ภาวะการปฏิกิริยาตอบสนองช้า (Delayed response) (การขาดออกซิเจนอาจทำให้ทารกตอบสนองต่อการกระตุ้นช้าหรือไม่มีการตอบสนอง ทำให้ต้องมีการกระตุ้นและประเมินการตอบสนองอย่างใกล้ชิด)
5. P07.0F5 - ภาวะเลือดออกในสมอง (Intracranial hemorrhage) (การขาดออกซิเจนหรือภาวะหายใจล้มเหลวอาจทำให้เกิดการเลือดออกในสมอง ซึ่งต้องมีการตรวจเช็คเพื่อการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที)
6. P07.0F6 - การรักษาอุณหภูมิร่างกาย (Hypothermia) (ทารกที่มีภาวะขาดออกซิเจนอาจมีปัญหาในการรักษาอุณหภูมิร่างกายให้อยู่ในระดับปกติ จึงจำเป็นต้องควบคุมอุณหภูมิร่างกายอย่างใกล้ชิด)
7. P07.0F7 - การสนับสนุนทางโภชนาการ (Nutritional support) (ทารกที่เกิดภาวะขาดออกซิเจนอาจมีปัญหาการดูดนมหรือการย่อยอาหาร ซึ่งต้องการการสนับสนุนทางโภชนาการเพื่อการเจริญเติบโตที่เหมาะสม)
8. P07.0F8 - การเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนระยะยาว (Long-term complication monitoring) (ภาวะขาดออกซิเจนอาจส่งผลต่อการพัฒนาการทางร่างกายและจิตใจของทารกในระยะยาว จึงจำเป็นต้องเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น)
9. P07.0F9 - การวางแผนจำหน่าย (Discharge planning) (การเตรียมตัวสำหรับการจำหน่ายช่วยให้พ่อแม่หรือผู้ดูแลสามารถจัดการดูแลทารกที่บ้านได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย)
10. P07.0F10 - การจำหน่าย (Discharge) (การจำหน่ายทารกต้องมั่นใจว่าทารกมีการฟื้นตัวดีและไม่เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว และการติดตามผลหลังการจำหน่ายเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาผลการรักษา)

 หมายเหตุ: ตัวเลข F1, F2, F3 เป็นเพียงตัวเลขที่กำหนดขึ้นเพื่อให้การจัดลำดับวินิจฉัยการพยาบาลเป็นไปอย่างมีระบบ อาจปรับเปลี่ยนได้ตามความเหมาะสม

..............................

P07.0F1 - ภาวะการหายใจล้มเหลว (Respiratory failure)

Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ดูแลรายงานว่าทารกไม่ร้องหรือร้องเบาเมื่อคลอด
• รายงานว่าทารกมีการหายใจเฮือกหรือหยุดหายใจ

O:

• คะแนน Apgar score < 7 ภายใน 1 และ 5 นาทีแรกหลังคลอด
• การหายใจผิดปกติ: หายใจช้าหรือหยุดหายใจ
• ผิวซีดหรือเขียวคล้ำ (cyanosis)
• ระดับออกซิเจนในเลือด (SpO₂) ต่ำกว่า 90%
• ฟังเสียงปอดพบการหายใจลดลงหรือไม่มีเสียงหายใจ

Goals (เป้าหมาย)

• ทารกมีการหายใจปกติและค่า SpO₂ ≥ 95%
• ไม่มีภาวะแทรกซ้อนจากการขาดออกซิเจน เช่น ภาวะเลือดเป็นกรด
• การไหลเวียนโลหิตและสัญญาณชีพคงที่

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ทารกหายใจด้วยตัวเองได้ปกติ โดยไม่มีการหยุดหายใจ
• ค่า SpO₂ ≥ 95% และไม่มีอาการเขียวคล้ำ
• สัญญาณชีพคงที่: HR 120-160 bpm, RR 30-60 ครั้ง/นาที
• คะแนน Apgar score ≥ 8 ที่ 10 นาทีหลังคลอด

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F1I-1: ประเมินทางเดินหายใจและเคลียร์สิ่งอุดตัน เช่น การดูดเสมหะ (suctioning)
• P07.0F1I-2: ให้การช่วยหายใจด้วยถุงลมและหน้ากาก (bag-mask ventilation) ทันทีหากพบการหยุดหายใจ
• P07.0F1I-3: วางท่อช่วยหายใจ (endotracheal intubation) ในกรณีที่การช่วยหายใจด้วยถุงลมไม่เพียงพอ
• P07.0F1I-4: ให้เสริมออกซิเจนผ่าน High Flow Nasal Cannula หรือ CPAP ตามความจำเป็น
• P07.0F1I-5: ควบคุมอุณหภูมิร่างกายให้เหมาะสมโดยใช้เครื่องวอร์มมิ่ง (warming device)
• P07.0F1I-6: เฝ้าระวังและบันทึกระดับออกซิเจนในเลือด (SpO₂) ทุก 5-15 นาทีในช่วงวิกฤต
• P07.0F1I-7: ให้การดูแลระบบประสาท เช่น การใช้ therapeutic hypothermia หากแพทย์สั่ง
• P07.0F1I-8: สื่อสารกับครอบครัวให้เข้าใจถึงสภาพของทารกและกระบวนการรักษา

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F1R-1: ทารกเริ่มหายใจเองได้อย่างสม่ำเสมอและไม่มีการหยุดหายใจ
• P07.0F1R-2: ค่า SpO₂ ≥ 95% โดยไม่มีการเขียวคล้ำ
• P07.0F1R-3: คะแนน Apgar score ≥ 8 ภายใน 10 นาที
• P07.0F1R-4: ทารกไม่มีอาการแทรกซ้อน เช่น ชักหรือเลือดเป็นกรด
• P07.0F1R-5: ครอบครัวเข้าใจสภาพของทารกและแผนการรักษา

………………………………..

P07.0F2 - ภาวะการขาดออกซิเจนในเลือด (Hypoxia)

Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ดูแลรายงานว่าทารกหยุดหายใจชั่วคราวหรือมีการหายใจลำบาก
• ผู้ดูแลระบุว่าการคลอดใช้เวลานานหรือมีภาวะแทรกซ้อนระหว่างคลอด

O:

• การหายใจผิดปกติ เช่น หายใจเร็ว (>60 ครั้ง/นาที) หรือหยุดหายใจ
• ค่า SpO₂ ต่ำกว่า 90% ในขณะได้รับออกซิเจน
• ผิวหนังเขียวคล้ำ (cyanosis) โดยเฉพาะบริเวณปากและปลายมือเท้า
• การตรวจระดับก๊าซในเลือด (ABG) พบ PaO₂ ต่ำ (<50 mmHg)
• อัตราการเต้นของหัวใจผิดปกติ (ต่ำกว่า 100 bpm หรือเร็วเกินไป)

Goals (เป้าหมาย)

• ทารกมีระดับออกซิเจนในเลือด (SpO₂) ≥ 95%
• ลดอาการเขียวคล้ำและการหายใจลำบาก
• ระบบการไหลเวียนโลหิตและการหายใจทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ค่า SpO₂ ≥ 95% และไม่มีอาการเขียวคล้ำ
• ทารกหายใจสม่ำเสมอโดยไม่มีการหยุดหายใจ
• ระดับก๊าซในเลือดกลับเข้าสู่เกณฑ์ปกติ (PaO₂ 50-80 mmHg)
• สัญญาณชีพคงที่: HR 120-160 bpm, RR 30-60 ครั้ง/นาที

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F2I-1: ประเมินระดับออกซิเจนในเลือด (SpO₂) และการหายใจของทารกทุก 5-15 นาทีในช่วงวิกฤต
• P07.0F2I-2: ให้การช่วยหายใจด้วยถุงลมและหน้ากาก (bag-mask ventilation) ในกรณีที่ SpO₂ ต่ำกว่า 90%
• P07.0F2I-3: ให้ออกซิเจนเสริมผ่าน High Flow Nasal Cannula หรือ CPAP เพื่อเพิ่มความเข้มข้นของออกซิเจน
• P07.0F2I-4: จัดท่านอนศีรษะสูง (High Fowler’s position) เพื่อช่วยให้หายใจสะดวก
• P07.0F2I-5: ตรวจระดับก๊าซในเลือด (ABG) เพื่อประเมินภาวะออกซิเจนและความเป็นกรด-ด่าง
• P07.0F2I-6: เฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพ เช่น HR และ RR อย่างใกล้ชิด
• P07.0F2I-7: ให้การดูแลเพื่อลดการใช้พลังงาน เช่น การลดการเคลื่อนไหวที่ไม่จำเป็น
• P07.0F2I-8: สื่อสารกับครอบครัวถึงกระบวนการรักษาและอาการของทารก

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F2R-1: ค่า SpO₂ ≥ 95% โดยไม่มีการเขียวคล้ำ
• P07.0F2R-2: ทารกหายใจเองได้สม่ำเสมอโดยไม่ต้องการการช่วยหายใจเพิ่มเติม
• P07.0F2R-3: ค่า ABG ปกติ: PaO₂ 50-80 mmHg, pH 7.35-7.45
• P07.0F2R-4: สัญญาณชีพคงที่: HR 120-160 bpm, RR 30-60 ครั้ง/นาที
• P07.0F2R-5: ครอบครัวรับทราบข้อมูลและให้ความร่วมมือในการดูแล

……………………………………..

P07.0F3 - ภาวะความดันโลหิตต่ำ (Hypotension)

Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ดูแลรายงานว่าทารกตัวซีด อ่อนแรง หรือไม่มีแรงดูดนม
• ระบุว่าทารกตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นได้น้อย

O:

• ความดันโลหิต (BP) ต่ำกว่า 40/20 mmHg
• อัตราการเต้นของหัวใจ (HR) ต่ำกว่า 100 ครั้ง/นาที
• การไหลเวียนเลือดส่วนปลายลดลง: ปลายมือและเท้าเย็นซีด
• ระยะเวลาเติมเลือดกลับ (capillary refill time) > 3 วินาที
• ปัสสาวะออกน้อย (< 1 mL/kg/ชั่วโมง)
• ระดับแลคเตทในเลือดสูงกว่าปกติ (> 2 mmol/L)

Goals (เป้าหมาย)

• ทารกมีความดันโลหิตอยู่ในเกณฑ์ปกติสำหรับวัยแรกเกิด (≥ 50/30 mmHg)
• การไหลเวียนเลือดกลับมาเป็นปกติ และอวัยวะสำคัญได้รับเลือดเพียงพอ
• ลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากความดันโลหิตต่ำ

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ความดันโลหิต ≥ 50/30 mmHg โดยไม่มีการใช้ยากระตุ้นเป็นประจำ
• อัตราการเต้นของหัวใจ (HR) อยู่ในช่วงปกติ (120-160 ครั้ง/นาที)
• การไหลเวียนเลือดส่วนปลายดีขึ้น: ปลายมือและเท้าอุ่น และ capillary refill time ≤ 2 วินาที
• ปัสสาวะออก ≥ 1 mL/kg/ชั่วโมง
• ระดับแลคเตทในเลือดลดลงอยู่ในเกณฑ์ปกติ

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F3I-1: ประเมินความดันโลหิตทุก 5-15 นาทีในช่วงวิกฤต เพื่อเฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลง
• P07.0F3I-2: ให้น้ำเกลือหรือสารละลายคอลลอยด์ (เช่น albumin) ทางหลอดเลือดเพื่อฟื้นฟูปริมาตรเลือด
• P07.0F3I-3: ให้ยากระตุ้นหัวใจหรือยาขยายหลอดเลือด (เช่น dopamine หรือ dobutamine) ตามแผนการรักษาของแพทย์
• P07.0F3I-4: เฝ้าระวังอาการข้างเคียงจากยากระตุ้นหัวใจ เช่น อัตราการเต้นหัวใจผิดปกติ
• P07.0F3I-5: บันทึกปริมาณน้ำเข้าและออก (I&O) ทุกชั่วโมง เพื่อประเมินประสิทธิภาพของการรักษา
• P07.0F3I-6: ดูแลทารกให้อยู่ในสภาวะอุ่น เพื่อหลีกเลี่ยงการสูญเสียความร้อนที่อาจทำให้ความดันโลหิตลดลง
• P07.0F3I-7: ตรวจระดับแลคเตทและค่าก๊าซในเลือด (ABG) เพื่อประเมินภาวะออกซิเจนและการเผาผลาญ
• P07.0F3I-8: แจ้งแพทย์ทันทีหากความดันโลหิตยังต่ำแม้ได้รับการรักษาเบื้องต้น

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F3R-1: ความดันโลหิต ≥ 50/30 mmHg โดยไม่ต้องใช้ยากระตุ้น
• P07.0F3R-2: อัตราการเต้นของหัวใจกลับเข้าสู่ช่วงปกติ (120-160 ครั้ง/นาที)
• P07.0F3R-3: การไหลเวียนเลือดส่วนปลายดีขึ้น: ปลายมือและเท้าอุ่น, capillary refill time ≤ 2 วินาที
• P07.0F3R-4: ทารกมีปัสสาวะออก ≥ 1 mL/kg/ชั่วโมง
• P07.0F3R-5: ระดับแลคเตทในเลือดลดลงอยู่ในเกณฑ์ปกติ

……………………………………….

P07.0F4 - ภาวะการตอบสนองช้า (Delayed response)

Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ดูแลรายงานว่าทารกไม่ตอบสนองต่อเสียงหรือการสัมผัส
• ระบุว่าทารกไม่ร้องหรือดูดนมได้ทันทีหลังคลอด

O:

• ทารกมีคะแนน Apgar ต่ำใน 1 และ 5 นาที (< 7 คะแนน)
• ไม่ตอบสนองต่อการกระตุ้น เช่น การตบก้นเบาๆ หรือการลูบหลัง
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง (hypotonia) หรือไม่มีการเคลื่อนไหวอย่างมีพลัง
• การสะท้อนกลับ (reflexes) เช่น Moro reflex หรือ sucking reflex อ่อนหรือไม่มี
• ระดับออกซิเจนในเลือดต่ำ (SpO2 < 90% ในช่วงหลังคลอดทันที)

Goals (เป้าหมาย)

• ทารกแสดงการตอบสนองต่อการกระตุ้นอย่างเหมาะสมตามพัฒนาการ
• ทารกมีคะแนน Apgar ≥ 7 ใน 5 นาที
• การสะท้อนกลับ (reflexes) กลับมาในระดับปกติ
• เพิ่มความสามารถของทารกในการปรับตัวต่อสิ่งแวดล้อมภายนอก

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ทารกตอบสนองต่อการกระตุ้น เช่น การร้องหรือเคลื่อนไหวได้ทันที
• คะแนน Apgar ≥ 7 ใน 1 และ 5 นาที
• การสะท้อนกลับ เช่น Moro และ sucking reflex กลับมาในระดับปกติ
• อัตราการหายใจและ SpO2 อยู่ในเกณฑ์ปกติ

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F4I-1: ประเมินคะแนน Apgar ใน 1, 5 และ 10 นาทีหลังคลอดเพื่อประเมินการปรับตัวของทารก
• P07.0F4I-2: กระตุ้นทารกโดยการลูบหลัง หรือตบก้นเบาๆ หากไม่มีการตอบสนอง
• P07.0F4I-3: จัดทารกในท่าศีรษะต่ำเล็กน้อยเพื่อช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังสมอง
• P07.0F4I-4: ให้การช่วยหายใจโดยใช้เครื่องช่วยหายใจแรงดันบวก (Positive Pressure Ventilation, PPV) หากทารกไม่หายใจเอง
• P07.0F4I-5: เฝ้าระวังการตอบสนองของทารกต่อการกระตุ้นทุก 5 นาทีจนกว่าจะมีการตอบสนองที่เหมาะสม
• P07.0F4I-6: วัดระดับออกซิเจนในเลือด (SpO2) อย่างต่อเนื่อง และปรับออกซิเจนให้เหมาะสม
• P07.0F4I-7: ประเมินการสะท้อนกลับ (reflexes) เช่น Moro, sucking, grasping reflex เป็นระยะ
• P07.0F4I-8: ให้การดูแลด้านอุณหภูมิ โดยวางทารกใน warm cot หรือ radiant warmer เพื่อป้องกันภาวะตัวเย็น

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F4R-1: ทารกมีคะแนน Apgar ≥ 7 ใน 5 นาที
• P07.0F4R-2: ทารกตอบสนองต่อการกระตุ้น เช่น การร้องและการเคลื่อนไหวอย่างเหมาะสม
• P07.0F4R-3: การสะท้อนกลับ (reflexes) เช่น Moro และ sucking reflex กลับมาในระดับปกติ
• P07.0F4R-4: ทารกมี SpO2 ≥ 90% โดยไม่ต้องใช้ออกซิเจนเสริม

……………………………………..

P07.0F5 - ภาวะเลือดออกในสมอง (Intracranial hemorrhage)

Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ดูแลรายงานว่าทารกมีอาการง่วงซึม ไม่กระปรี้กระเปร่า
• สังเกตเห็นว่าทารกไม่ร้องหรือดูดนมเหมือนปกติ

O:

• พบอาการชัก (Seizures) หรือการกระตุกของกล้ามเนื้อที่ผิดปกติ
• ทารกมีลักษณะง่วงซึม ไม่ตอบสนองต่อการกระตุ้น
• สังเกตศีรษะมีขนาดใหญ่ขึ้น หรือรอยบวมในบริเวณ fontanelle (กระหม่อม)
• การตรวจ CT scan หรืออัลตราซาวด์พบเลือดออกในสมอง
• ระดับออกซิเจนในเลือดต่ำ (SpO2 < 90%)
• มีอาการแสดงของความดันในกะโหลกศีรษะเพิ่มขึ้น เช่น การหายใจผิดปกติ

Goals (เป้าหมาย)

• ลดอาการเลือดออกในสมองและควบคุมความดันในกะโหลกศีรษะให้อยู่ในระดับปกติ
• ทารกไม่มีอาการชักหรือกระตุกที่ผิดปกติ
• ป้องกันภาวะแทรกซ้อนระยะยาว เช่น การพัฒนาการล่าช้า
• ฟื้นฟูการไหลเวียนโลหิตและออกซิเจนไปยังสมอง

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ทารกไม่มีอาการชักหรือตอบสนองผิดปกติ
• ระดับ SpO2 ≥ 90% โดยไม่ต้องใช้ออกซิเจนเสริม
• การตรวจ CT scan หรืออัลตราซาวด์แสดงว่าไม่มีเลือดออกใหม่ในสมอง
• ทารกมีพฤติกรรมและการตอบสนองตามวัยที่เหมาะสม

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F5I-1: ประเมินการตอบสนองของทารกต่อการกระตุ้นทุก 15-30 นาที
• P07.0F5I-2: เฝ้าระวังและบันทึกอาการชักหรือการกระตุกของกล้ามเนื้ออย่างละเอียด
• P07.0F5I-3: ตรวจวัดความดันในกะโหลกศีรษะ หากมีอาการบ่งชี้ถึงความดันสูง
• P07.0F5I-4: ให้การช่วยหายใจด้วยออกซิเจนแรงดันบวก (Positive Pressure Ventilation) หากระดับ SpO2 ต่ำกว่าเกณฑ์ปกติ
• P07.0F5I-5: ให้ยาควบคุมอาการชัก เช่น Phenobarbital ตามคำสั่งแพทย์
• P07.0F5I-6: ดูแลจัดท่านอนศีรษะสูงเล็กน้อยเพื่อช่วยลดความดันในกะโหลกศีรษะ
• P07.0F5I-7: ส่งตรวจ CT scan หรืออัลตราซาวด์เพื่อติดตามผลของการรักษา
• P07.0F5I-8: ดูแลเรื่องโภชนาการให้เหมาะสม โดยอาจใช้การให้อาหารทางสายยางหากทารกไม่สามารถดูดนมได้
• P07.0F5I-9: ให้ข้อมูลและคำแนะนำแก่ผู้ปกครองเกี่ยวกับการดูแลและสังเกตอาการของทารก

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F5R-1: ทารกไม่มีอาการชักหรือกระตุกผิดปกติ
• P07.0F5R-2: SpO2 อยู่ในเกณฑ์ปกติ (≥ 90%)
• P07.0F5R-3: การตรวจ CT scan หรืออัลตราซาวด์แสดงว่าภาวะเลือดออกในสมองลดลง
• P07.0F5R-4: ทารกแสดงการตอบสนองต่อการกระตุ้นตามวัยที่เหมาะสม

………………………………..

P07.0F6 - การรักษาอุณหภูมิร่างกาย (Hypothermia)

Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ดูแลรายงานว่าทารกรู้สึกตัวช้าและผิวสัมผัสเย็น
• ผู้ดูแลสังเกตเห็นว่าทารกไม่ดูดนม

O:

• วัดอุณหภูมิร่างกายพบต่ำกว่า 36.5°C (Hypothermia)
• ผิวหนังของทารกซีดหรือมีลักษณะเย็น
• มือและเท้าเย็นจัด (Peripheral Cyanosis)
• อัตราการหายใจต่ำ (Respiratory Rate < 40 ครั้ง/นาที)
• ตรวจระดับน้ำตาลในเลือด (Blood Glucose) ต่ำกว่าเกณฑ์
• มีอาการสั่น (Shivering) หรือไม่มีการเคลื่อนไหวมาก

Goals (เป้าหมาย)

• ควบคุมอุณหภูมิร่างกายให้อยู่ในช่วงปกติ (36.5–37.5°C)
• ลดอาการและภาวะแทรกซ้อนจาก Hypothermia
• ป้องกันการสูญเสียความร้อนเพิ่มเติม
• ฟื้นฟูการทำงานของระบบการหายใจและการไหลเวียนโลหิต

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• อุณหภูมิร่างกายของทารกคงที่ในช่วง 36.5–37.5°C
• ทารกไม่มีอาการ Peripheral Cyanosis หรือผิวซีด
• อัตราการหายใจกลับมาในช่วงปกติ (40–60 ครั้ง/นาที)
• ระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ในช่วงปกติ

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F6I-1: วัดอุณหภูมิร่างกายทุก 30 นาทีจนกว่าอุณหภูมิจะคงที่ จากนั้นวัดทุก 4 ชั่วโมง
• P07.0F6I-2: ใช้เครื่อง Warmer หรือ Incubator ที่ปรับอุณหภูมิได้ เพื่อรักษาอุณหภูมิของทารกให้อยู่ในช่วงปกติ
• P07.0F6I-3: ห่อตัวทารกด้วยผ้าห่มอุ่น หรือใช้ Skin-to-Skin Contact (Kangaroo Care) เพื่อเพิ่มความอบอุ่น
• P07.0F6I-4: ปิดกั้นการสูญเสียความร้อนโดยการสวมหมวก ผ้าห่อตัว และถุงมือให้ทารก
• P07.0F6I-5: ให้อาหารตามเกณฑ์หรือให้สารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือด (IV Fluids) เพื่อป้องกันภาวะ Hypoglycemia
• P07.0F6I-6: ประเมินอาการของการสูญเสียความร้อน เช่น การสั่น หายใจช้า หรือ Peripheral Cyanosis
• P07.0F6I-7: ให้ข้อมูลแก่ผู้ดูแลเกี่ยวกับการดูแลอุณหภูมิของทารก และการเฝ้าระวังอาการผิดปกติ
• P07.0F6I-8: เตรียมพร้อมทีมแพทย์เพื่อจัดการหากพบว่ามีภาวะแทรกซ้อนรุนแรง

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F6R-1: อุณหภูมิร่างกายของทารกอยู่ในช่วง 36.5–37.5°C อย่างต่อเนื่อง
• P07.0F6R-2: ทารกไม่มีอาการ Peripheral Cyanosis หรือผิวสัมผัสเย็น
• P07.0F6R-3: ทารกมีการหายใจในช่วงปกติและไม่มีอาการหายใจลำบาก
• P07.0F6R-4: ผู้ปกครองสามารถดูแลทารกให้รักษาอุณหภูมิได้อย่างเหมาะสม

……………………………………….

P07.0F7 - การสนับสนุนทางโภชนาการ (Nutritional Support)

Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ปกครองรายงานว่าทารกดูดนมได้น้อยหรือไม่สามารถดูดนมได้
• ผู้ปกครองกังวลเกี่ยวกับน้ำหนักตัวของทารกที่ลดลง

O:

• น้ำหนักตัวทารกลดลงเกิน 10% ของน้ำหนักแรกเกิด
• สังเกตว่าทารกมีปัญหาในการดูดนมหรือกลืน
• ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่าเกณฑ์ปกติ (Hypoglycemia)
• การเจริญเติบโตช้ากว่าเกณฑ์อายุ (Failure to Thrive)
• ทารกมีการขับถ่ายลดลง (Diuresis หรือ Stool Frequency ต่ำกว่าปกติ)

Goals (เป้าหมาย)

• ทารกได้รับโภชนาการที่เหมาะสมและเพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
• น้ำหนักตัวของทารกเพิ่มขึ้นตามเกณฑ์
• ทารกไม่มีภาวะแทรกซ้อนจากการขาดโภชนาการ เช่น Hypoglycemia
• ผู้ปกครองสามารถให้โภชนาการที่เหมาะสมกับทารกได้อย่างถูกต้อง

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• น้ำหนักตัวของทารกเพิ่มขึ้น ≥ 20-30 กรัม/วัน (ในช่วงแรกเกิด)
• ระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ในเกณฑ์ปกติ (≥ 50 mg/dL)
• ทารกสามารถดูดนมได้ดี หรือได้รับสารอาหารทางสายให้อาหารอย่างเพียงพอ
• ผู้ปกครองมีความเข้าใจและสามารถจัดเตรียมโภชนาการที่เหมาะสม

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F7I-1: ประเมินน้ำหนักตัวของทารกทุกวันในเวลาเดียวกัน เพื่อเฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงของน้ำหนัก
• P07.0F7I-2: วัดระดับน้ำตาลในเลือดทุก 6 ชั่วโมงในระยะแรกเพื่อป้องกันภาวะ Hypoglycemia
• P07.0F7I-3: จัดให้นมแม่โดยการใช้วิธีป้อนนมด้วยช้อนหรือสายให้อาหารหากทารกไม่สามารถดูดนมได้เอง
• P07.0F7I-4: ให้สารอาหารทางหลอดเลือดดำ (Parenteral Nutrition) ในกรณีที่ทารกไม่สามารถรับประทานทางปากได้
• P07.0F7I-5: ฝึกทารกให้มีการดูดนมอย่างเหมาะสม โดยใช้นักกายภาพบำบัดหรือผู้เชี่ยวชาญด้านการดูดกลืน
• P07.0F7I-6: ให้คำแนะนำแก่ผู้ปกครองเกี่ยวกับการให้นมอย่างเหมาะสม รวมถึงการสังเกตอาการที่อาจเกิดขึ้น
• P07.0F7I-7: ประสานงานกับทีมโภชนาการเพื่อประเมินความต้องการพลังงานและสารอาหารของทารก

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F7R-1: น้ำหนักตัวของทารกเพิ่มขึ้น ≥ 20-30 กรัม/วัน
• P07.0F7R-2: ทารกไม่มีอาการ Hypoglycemia และระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ในเกณฑ์ปกติ
• P07.0F7R-3: ทารกสามารถดูดนมได้ดีหรือได้รับโภชนาการทางสายอาหารครบถ้วน
• P07.0F7R-4: ผู้ปกครองสามารถปฏิบัติตามคำแนะนำเรื่องโภชนาการได้อย่างเหมาะสม

………………………………………

P07.0F8 - การเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนระยะยาว (Long-term complication monitoring)

Assessment (การประเมิน)

S: 

• ผู้ปกครองรายงานว่า ทารกแรกเกิดมีอาการหายใจลำบากทันทีหลังคลอด, มีสีผิวคล้ำ หรือสัญญาณชัก

O:

• สัญญาณชีพไม่คงที่ เช่น อัตราการหายใจต่ำกว่า 30 ครั้ง/นาที
• การหายใจมีเสียงเหมือนหอบเหนื่อย (grunting) หรือหายใจเร็ว
• การตอบสนองช้าหรือไม่ตอบสนองต่อการกระตุ้น
• ทารกมีอาการซึม อ่อนแรง หรือลำบากในการกิน

Goals (เป้าหมาย)

• ทารกมีการหายใจที่เพียงพอและมีการพัฒนาออกซิเจนในเลือดที่ปกติ
• ไม่มีภาวะแทรกซ้อนจากการขาดออกซิเจนในระยะยาวที่เกิดขึ้น
• พัฒนาการทางร่างกายและจิตใจของทารกจะไม่มีความผิดปกติที่สามารถตรวจพบได้ในระยะยาว

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• การหายใจที่ดีขึ้น, อัตราการหายใจในช่วง 30 นาทีหลังการให้การรักษาต้องเพิ่มขึ้น
• ค่าระดับออกซิเจนในเลือดต้องคงที่ที่ระดับ 90% ขึ้นไป
• การตอบสนองที่ดีขึ้นเมื่อกระตุ้น

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F8I-1: ติดตามสัญญาณชีพอย่างใกล้ชิด (ทุก 30 นาที) เพื่อประเมินการฟื้นตัวจากภาวะขาดออกซิเจน
• P07.0F8I-2: จัดท่านอนศีรษะสูง (High Fowler's position) เพื่อส่งเสริมการหายใจที่สะดวก
• P07.0F8I-3: ให้การให้พ่นออกซิเจนผ่านหน้ากากหรือท่อช่วยหายใจหากจำเป็น
• P07.0F8I-4: เฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงระดับน้ำตาลในเลือดและดำเนินการตรวจเช็คทุก 6 ชั่วโมง
• P07.0F8I-5: ดูแลการรับประทานอาหารและตรวจสอบให้ทารกได้รับสารอาหารที่เพียงพอเพื่อสนับสนุนการเติบโต

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F8R-1: การหายใจมีความคงที่และไม่แสดงอาการหอบเหนื่อยภายใน 1-2 ชั่วโมงหลังการรักษา
• P07.0F8R-2: ค่าระดับออกซิเจนในเลือดเกิน 90% ภายใน 1 ชั่วโมง
• P07.0F8R-3: ทารกเริ่มมีการตอบสนองดีขึ้น เช่น การขยับมือหรือขาและทำการดูดนมได้ดีขึ้น
• P07.0F8R-4: ไม่มีภาวะแทรกซ้อนระยะยาวที่เกิดขึ้น เช่น การชักหรือพัฒนาการช้า

…………………………………………………

P07.0F9 - การวางแผนจำหน่าย (Discharge planning)

Assessment (การประเมิน)

S:

• พ่อแม่หรือผู้ดูแลทารกแจ้งว่าเป็นกังวลเกี่ยวกับการดูแลทารกที่บ้านหลังจากการจำหน่าย

O:

• ทารกไม่มีภาวะหายใจลำบาก หรือภาวะแทรกซ้อนที่จำเป็นต้องรักษาต่อ
• พ่อแม่หรือผู้ดูแลแสดงความเข้าใจในการดูแลทารกที่บ้าน แต่ยังขาดความมั่นใจในการปฏิบัติ
• การเฝ้าระวังภาวะสุขภาพของทารกจากภาวะขาดออกซิเจนก่อนหน้านี้เป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญ

Goals (เป้าหมาย)

• พ่อแม่หรือผู้ดูแลสามารถดูแลทารกที่บ้านได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย
• ทารกได้รับการดูแลทางการแพทย์ต่อเนื่องที่บ้านในด้านการเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนจากภาวะขาดออกซิเจน
• ทารกและผู้ดูแลมีความเข้าใจและสามารถปฏิบัติตามแผนการดูแลที่กำหนด

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• พ่อแม่หรือผู้ดูแลสามารถอธิบายวิธีการดูแลทารกที่บ้านและแสดงการเตรียมความพร้อมในการรับมือกับสถานการณ์ฉุกเฉิน
• ทารกได้รับการเฝ้าระวังสัญญาณของภาวะแทรกซ้อน (เช่น อาการหายใจผิดปกติ หรืออาการชัก) ที่อาจเกิดขึ้น
• มีการจัดหาทรัพยากรหรือการสนับสนุนเพิ่มเติม เช่น หมอที่สามารถติดต่อได้ในกรณีฉุกเฉิน

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F9I-1: ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลทารกที่บ้าน เช่น วิธีการดูแลการหายใจ, การสังเกตอาการผิดปกติ, และการจัดท่านอนที่เหมาะสม
• P07.0F9I-2: สอนวิธีการใช้เครื่องมือทางการแพทย์ที่จำเป็น เช่น เครื่องวัดออกซิเจนในเลือดหรืออุปกรณ์ช่วยหายใจ
• P07.0F9I-3: สอนวิธีการเฝ้าระวังและการบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับน้ำหนักตัว, การหายใจ, และการกินของทารก
• P07.0F9I-4: แนะนำวิธีการสังเกตและจัดการเมื่อทารกมีอาการผิดปกติ เช่น การหายใจเร็วเกินไป หรือชัก
• P07.0F9I-5: วางแผนการติดตามผลการดูแลอย่างต่อเนื่อง โดยการนัดหมายการเยี่ยมบ้านหรือการตรวจสุขภาพต่อเนื่อง

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F9R-1: ผู้ดูแลสามารถสาธิตการดูแลทารกที่บ้านได้ถูกต้องและมั่นใจ
• P07.0F9R-2: ทารกไม่มีอาการผิดปกติที่จำเป็นต้องกลับไปโรงพยาบาลภายใน 2 สัปดาห์หลังการจำหน่าย
• P07.0F9R-3: พ่อแม่หรือผู้ดูแลมีการติดตามและรายงานผลการดูแลตามแผนที่กำหนด
• P07.0F9R-4: มีการติดต่อผู้ดูแลสาธารณสุขหรือแพทย์เมื่อทารกมีอาการผิดปกติทันที

……………………………………………………….

P07.0F10 - การจำหน่าย (Discharge)

Assessment (การประเมิน)

S:

• ผู้ปกครองหรือผู้ดูแลแสดงความกังวลเกี่ยวกับความสามารถในการดูแลทารกที่บ้านหลังจากการจำหน่าย
• ผู้ปกครองหรือผู้ดูแลยังไม่แน่ใจเกี่ยวกับการสังเกตสัญญาณที่บ่งชี้ว่าทารกอาจมีภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว

O:

• ทารกมีการหายใจที่คงที่และอัตราการหายใจปกติ
• ทารกมีการตอบสนองที่ดีต่อการกระตุ้น และไม่มีอาการผิดปกติหลังจากการดูแลและรักษา
• ทารกมีการดูดนมได้ดีและไม่มีการแสดงอาการท้องอืดหรือปัญหาทางระบบทางเดินหายใจ
• ทารกมีการเติบโตที่ดีและไม่มีภาวะแทรกซ้อนจากภาวะขาดออกซิเจน

Goals (เป้าหมาย)

• ทารกสามารถฟื้นตัวจากภาวะขาดออกซิเจนได้ดีและพร้อมสำหรับการจำหน่าย
• ทารกจะได้รับการติดตามผลการรักษาหลังการจำหน่ายอย่างต่อเนื่องและมีการดูแลที่บ้านได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย
• ไม่มีภาวะแทรกซ้อนจากการขาดออกซิเจนในระยะยาวที่เกิดขึ้นในระหว่างการฟื้นตัว

Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ทารกสามารถรักษาค่าระดับออกซิเจนในเลือดได้ปกติ โดยไม่ต้องใช้การช่วยหายใจเพิ่มเติม
• ทารกมีการตอบสนองที่ดีขึ้นหลังจากการกระตุ้น เช่น การเคลื่อนไหวของมือและขา การดูดนม และการหายใจ
• ผู้ปกครองหรือผู้ดูแลสามารถแสดงความเข้าใจในวิธีการดูแลทารกที่บ้านและแผนการติดตามผลการรักษาหลังการจำหน่าย

Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• P07.0F10I-1: ประเมินอาการและสัญญาณของทารกทุกวัน เช่น การหายใจ, การดูดนม, การเคลื่อนไหว และการตอบสนองของทารก
• P07.0F10I-2: สอนผู้ปกครองหรือผู้ดูแลเกี่ยวกับวิธีการดูแลทารกที่บ้าน เช่น การสังเกตอาการผิดปกติ, วิธีการให้อาหาร, และการรักษาความสะอาดของทารก
• P07.0F10I-3: จัดเตรียมข้อมูลเกี่ยวกับการติดตามผลการรักษาหลังการจำหน่าย เช่น การนัดหมายเยี่ยมบ้าน หรือการตรวจสุขภาพทารกในระยะยาว
• P07.0F10I-4: ให้คำแนะนำเกี่ยวกับวิธีการเฝ้าระวังการเกิดภาวะแทรกซ้อนระยะยาวที่อาจเกิดขึ้นจากการขาดออกซิเจน เช่น การพัฒนาการทางสมองหรือการเคลื่อนไหว
• P07.0F10I-5: ติดตามความพร้อมของผู้ปกครองหรือผู้ดูแลในการจัดการการดูแลที่บ้าน เช่น ความรู้เกี่ยวกับการปฐมพยาบาลในกรณีฉุกเฉิน

Response (การตอบสนอง)

• P07.0F10R-1: ทารกมีอาการหายใจปกติและไม่มีสัญญาณของการขาดออกซิเจนภายใน 24 ชั่วโมงหลังการจำหน่าย
• P07.0F10R-2: ผู้ปกครองสามารถสาธิตวิธีการดูแลทารกที่บ้านได้ถูกต้อง เช่น การป้อนนมและการสังเกตอาการผิดปกติ
• P07.0F10R-3: ไม่มีภาวะแทรกซ้อนระยะยาวที่เกิดขึ้นในช่วง 2 สัปดาห์หลังการจำหน่าย
• P07.0F10R-4: การติดตามผลการรักษาของทารกหลังการจำหน่ายเป็นไปตามแผนที่กำหนดและผู้ปกครองรายงานผลได้ดี

…………………………………….

อำภัย  อินดี