EP.66 จิตเวชหัวข้อ 26 : ภาวะสมองเสื่อมจากโรคอัลไซเมอร์ (Dementia in Alzheimer's disease with early onset) - F00

 

Psych. Topic 26 : Dementia in Alzheimer's disease with early onset- F00

🧠พยาธิสภาพ

• 👉 โรคนี้เกิดจากเซลล์สมองเสื่อมและตายเร็วกว่าปกติ ทำให้ความคิด ความจำ และพฤติกรรมเปลี่ยนไป
• 👉 มักเริ่มมีอาการ ก่อนอายุ 65 ปี หรือในวัยทำงานตอนปลาย

📌อาการที่ควรสังเกต

• ✅ขี้ลืมผิดปกติ เช่น ลืมเรื่องสำคัญหรือทางกลับบ้าน
• ✅สับสนในเวลา/สถานที่
• ✅อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย
• ✅เริ่มทำงานหรือกิจวัตรประจำวันได้ไม่เหมือนเดิม

⚠️ปัจจัยเสี่ยง

• 🌀พันธุกรรม (ประวัติคนในครอบครัว)
• 🌀ความผิดปกติของยีนบางชนิด
• 🌀โรคหลอดเลือดหัวใจ ความดันสูง เบาหวาน
• 🌀การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์

💊การรักษา

• 💡ไม่มีวิธีรักษาให้หายขาด แต่สามารถชะลอการเสื่อมได้
• 💡ใช้ยาเพื่อบรรเทาอาการความจำและพฤติกรรม
• 💡ฝึกสมองและทำกิจกรรมกระตุ้นความจำ
• 💡การดูแลร่วมกันในครอบครัวเป็นหัวใจสำคัญ

🩺แนวทางการพยาบาล

• 🔷 ประเมินความจำและพฤติกรรมอย่างต่อเนื่อง
• 🔷 สื่อสารอย่างชัดเจนและให้กำลังใจ
• 🔷 จัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัย เช่น ติดป้ายบอกทาง/ของใช้
• 🔷 ส่งเสริมกิจกรรมที่ผู้ป่วยยังทำได้ เพื่อคงสมรรถภาพไว้ให้นานที่สุด

🧡การดูแลที่บุคคลทั่วไปทำได้

• ✅ อย่ามองข้ามอาการ “ขี้ลืม” ที่ผิดปกติ
• ✅ ฝึกสมองเป็นประจำ เช่น เล่นเกมต่อคำ อ่านหนังสือ
• ✅ ออกกำลังกายและนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
• ✅ พบแพทย์เมื่อมีอาการน่าสงสัย อย่ารอให้สายเกินไป

............................................................................................

🔷 วินิจฉัยการพยาบาล 10 ข้อ (F00 – Alzheimer's Dementia Nursing Diagnoses)

1. F00F1 สับสนรุนแรง เสี่ยงต่อการเป็นอันตรายต่อตนเองและผู้อื่น (Acute confusion with risk of harm to self or others) ผู้ป่วยอาจสับสนเวลา สถานที่ บุคคล มีพฤติกรรมหลงทางหรือกระทำโดยไม่ยั้งคิด ต้องจัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัยทันที
2. F00F2 การรับรู้ผิดปกติ เสี่ยงต่อการบาดเจ็บ (Impaired perception with risk for injury) มีโอกาสมองเห็นสิ่งที่ไม่มีอยู่จริง (หลอน) หรือแปลความหมายสิ่งต่าง ๆ ผิดเพี้ยน ต้องดูแลไม่ให้ลื่นล้มหรือใช้ของมีคม
3. F00F3 มีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลง เช่น ก้าวร้าว หงุดหงิด (Altered behavior such as aggression or irritability)ควรสังเกตสิ่งกระตุ้นและลดสิ่งรบกวน เช่น เสียงดัง แสงจ้า เพื่อป้องกันการแสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสม
4. F00F4 มีภาวะหลงลืม ทำกิจวัตรประจำวันได้ลดลง (Impaired memory affecting daily living activities) ควรให้การดูแลแบบมีโครงสร้าง ช่วยจำด้วยภาพหรือป้าย และทำกิจวัตรประจำวันร่วมกันอย่างสม่ำเสมอ
5. F00F5 มีภาวะซึมเศร้า (Depressed mood) ผู้ป่วยอาจมีอารมณ์เศร้า สิ้นหวัง ถอนตัวจากสังคม ควรให้การสนับสนุนทางอารมณ์และกระตุ้นให้มีปฏิสัมพันธ์
6. F00F6 เสี่ยงต่อภาวะทุพโภชนาการ จากลืมกิน/เบื่ออาหาร (Risk for malnutrition related to poor intake or forgetting to eat)ต้องวางแผนการกินอาหารตามเวลา เลือกอาหารเคี้ยวง่าย และดูแลไม่ให้ลืมมื้ออาหาร
7. F00F7 การสื่อสารบกพร่อง (Impaired verbal communication) ควรใช้ภาษาที่ง่าย ช้า ชัดเจน พร้อมท่าทางประกอบ และให้เวลาผู้ป่วยในการตอบสนอง
8. F00F8 ครอบครัวมีภาวะเครียดจากบทบาทการดูแล (Caregiver role strain in family members) ต้องให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรค สนับสนุนให้พักผ่อน และหาแหล่งช่วยเหลือ เช่น กลุ่มสนับสนุนหรือบริการผู้ดูแล
9. F00F9 ขาดความรู้เกี่ยวกับโรคและการดูแลตนเอง (Deficient knowledge related to disease and self-care) ควรให้ความรู้เรื่องอาการ แนวทางการดูแล และการป้องกันภาวะแทรกซ้อนแก่ผู้ป่วยและครอบครัวอย่างต่อเนื่อง
10. F00F10 วางแผนจำหน่ายและดูแลต่อเนื่องที่บ้าน (Readiness for discharge with continuing care needs) เตรียมครอบครัวให้สามารถดูแลที่บ้านได้ จัดการส่งต่อไปยังบริการดูแลผู้ป่วยเรื้อรัง หรือเยี่ยมบ้านตามแผน

……………………………………………………………………Bottom of Form

🧠 F00F1 สับสนรุนแรง เสี่ยงต่อการเป็นอันตรายต่อตนเองและผู้อื่น (Acute confusion with risk of harm to self or others)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• "ผมไม่รู้ว่าที่นี่ที่ไหน"
• "คุณเป็นใคร ผมไม่รู้จัก"

O:

• ผู้ป่วยเดินออกนอกห้องโดยไม่รู้ทิศทาง
• ไม่รู้วัน เวลา สถานที่
• พยายามดึงสายให้ออก เช่น สายน้ำเกลือ
• แสดงพฤติกรรมก้าวร้าวเมื่อถูกขัดขวาง
• มีประวัติหลงทางหรือออกจากบ้านตอนกลางคืน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยปลอดภัย ไม่ได้รับอันตรายจากตนเองหรือผู้อื่น
• ลดความสับสนลงภายใน 3 วัน
• ผู้ดูแลสามารถจัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัยได้

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ไม่มีพฤติกรรมเสี่ยงทำร้ายตนเองหรือผู้อื่น
• ผู้ป่วยอยู่ในพื้นที่ปลอดภัยตลอดเวลา
• สื่อสารกับบุคคลรอบข้างได้บ้างแม้ยังสับสน
• ครอบครัวให้ความร่วมมือในการดูแล

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F1I-1: ประเมินระดับความรู้สึกตัวและการสับสนทุก 4 ชั่วโมง เพื่อเฝ้าระวังความเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรม
• F00F1I-2: จัดห้องผู้ป่วยให้มีแสงเพียงพอ ไม่มืดหรือสว่างจ้าเกินไป เพื่อป้องกันการหลงทางและลดความวิตก
• F00F1I-3: จัดเตียงผู้ป่วยให้อยู่ใกล้สถานีพยาบาล พร้อมติดตั้งราวเตียงให้ครบ 2 ข้าง เพื่อป้องกันการพลัดตก
• F00F1I-4: สื่อสารด้วยน้ำเสียงสุภาพ ช้า ชัดเจน ไม่เร่งรีบ เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกมั่นคงและลดความก้าวร้าว
• F00F1I-5: ติดป้ายบอกวัน เวลา และชื่อผู้ดูแลไว้ชัดเจนในห้อง เพื่อช่วยผู้ป่วยรับรู้สิ่งแวดล้อม
• F00F1I-6: ให้ผู้ดูแลอยู่กับผู้ป่วยตลอดเวลา โดยเฉพาะช่วงมีอาการสับสนมาก
• F00F1I-7: ประเมินพฤติกรรมเสี่ยง เช่น การเดินหลง ลุกจากเตียงบ่อย และบันทึกไว้ทุกครั้ง
• F00F1I-8: แจ้งทีมสหวิชาชีพ เช่น จิตแพทย์ หรือนักกิจกรรมบำบัด หากผู้ป่วยมีพฤติกรรมอันตรายบ่อย
• F00F1I-9: ให้การดูแลแบบประคับประคอง ไม่บังคับ ให้ความรู้แก่ครอบครัวเรื่องพฤติกรรมของผู้ป่วย
• F00F1I-10: ประเมินความเครียดของครอบครัว พร้อมแนะนำวิธีดูแลที่บ้านและช่องทางขอความช่วยเหลือ

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F1R-1: ผู้ป่วยไม่มีพฤติกรรมทำร้ายตนเองหรือผู้อื่นตลอดวัน
• F00F1R-2: ผู้ป่วยอยู่ในห้องหรือพื้นที่ที่จัดไว้โดยไม่พยายามออกนอกเขตปลอดภัย
• F00F1R-3: ผู้ป่วยตอบสนองต่อเสียงพูดและคำชี้แนะได้แม้ยังมีอาการสับสน
• F00F1R-4: ครอบครัวเข้าใจวิธีดูแล และมีความมั่นใจในการอยู่กับผู้ป่วย
• F00F1R-5: ผู้ป่วยมีความสงบลง พฤติกรรมก้าวร้าวลดลงอย่างเห็นได้ชัด

………………………………………………………..

🧠 F00F2 การรับรู้ผิดปกติ เสี่ยงต่อการบาดเจ็บ (Impaired perception with risk for injury)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• "มีคนเดินอยู่ตรงนั้น!"
• "ได้ยินเสียงคนเรียก แต่ไม่มีใคร"

O:

• ผู้ป่วยมองสิ่งที่ไม่มีอยู่จริง (visual hallucination)
• ผู้ป่วยมีท่าทีหวาดกลัว วิตก หลีกเลี่ยงพื้นที่บางจุด
• พฤติกรรมสับสน ตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อมผิดปกติ เช่น หลบเงา/วัตถุ
• พบว่าผู้ป่วยเดินชนสิ่งของ ล้มง่าย มีแผลฟกช้ำตามร่างกาย

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยปลอดภัย ไม่ได้รับบาดเจ็บ
• ลดอาการหลอนหรือรับรู้ผิดเพี้ยน
• ผู้ดูแลสามารถดูแลผู้ป่วยอย่างถูกต้องได้

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยไม่มีบาดแผลใหม่หรือพฤติกรรมเสี่ยงบาดเจ็บ
• ผู้ป่วยตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อมได้ดีขึ้น
• ครอบครัวมีความเข้าใจในการดูแล

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F2I-1: ประเมินสภาพแวดล้อมรอบตัวผู้ป่วยให้ปลอดภัย เช่น เก็บของมีคม วัตถุแหลม และสิ่งลื่น
• F00F2I-2: ลดสิ่งเร้าทางสายตา เช่น เงาสะท้อน ม่านลายซับซ้อน หรือแสงจ้าเกินไป
• F00F2I-3: พูดคุยกับผู้ป่วยด้วยน้ำเสียงนุ่มนวล ช้า ชัดเจน เพื่อสร้างความมั่นใจ
• F00F2I-4: ติดตั้งไฟกลางคืนในห้องน้ำหรือทางเดิน เพื่อให้ผู้ป่วยมองเห็นชัดเจน
• F00F2I-5: หลีกเลี่ยงการปล่อยผู้ป่วยอยู่ลำพังนาน ๆ โดยเฉพาะเวลากลางคืน
• F00F2I-6: ประเมินและบันทึกอาการหลอนทุกครั้งที่เกิด เพื่อแจ้งแพทย์
• F00F2I-7: ให้ยาอย่างต่อเนื่องตามแผนการรักษา เช่น ยาต้านหลอน (ถ้ามีแพทย์สั่ง)
• F00F2I-8: สื่อสารกับครอบครัวเรื่องอาการหลอน เพื่อให้เข้าใจและไม่ตอบโต้รุนแรง
• F00F2I-9: ส่งเสริมให้ผู้ป่วยอยู่ในกิจกรรมที่คุ้นเคยเพื่อลดอาการหลงผิด
• F00F2I-10: หากอาการไม่ดีขึ้น แจ้งแพทย์เพื่อปรับแผนการรักษาอย่างเหมาะสม

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F2R-1: ผู้ป่วยไม่มีบาดเจ็บใหม่ เช่น ฟกช้ำหรือแผล
• F00F2R-2: ผู้ป่วยตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อมได้ดีขึ้น เช่น ไม่ตื่นตกใจสิ่งรอบตัว
• F00F2R-3: อาการหลอนลดลง ครอบครัวรับมือได้ดี
• F00F2R-4: ผู้ป่วยพักผ่อนได้โดยไม่ต้องใช้ยาเพิ่มเติม (หากไม่มีอาการกำเริบ)
• F00F2R-5: ครอบครัวร่วมมือในการจัดสิ่งแวดล้อมบ้านอย่างปลอดภัย

………………………………………………………………………..

🧠 F00F3 มีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลง เช่น ก้าวร้าว หงุดหงิด (Altered behavior such as aggression or irritability)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “เขาโมโหง่ายมากเวลาเปลี่ยนกิจกรรม”
• “พอห้องเสียงดัง เขาจะเริ่มตะโกน”

O:

• ผู้ป่วยแสดงพฤติกรรมก้าวร้าว เช่น ขว้างของ ตะโกน
• ผู้ป่วยหงุดหงิดเมื่อต้องเปลี่ยนกิจกรรมหรือเมื่อถูกเร่ง
• พฤติกรรมแสดงออกต่อเจ้าหน้าที่/ผู้ดูแลด้วยความไม่พอใจ
• มีการต่อต้านการดูแล เช่น ปฏิเสธอาบน้ำ หรือทานอาหาร

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ลดพฤติกรรมก้าวร้าว หงุดหงิด
• ผู้ป่วยแสดงพฤติกรรมสงบมากขึ้น
• ผู้ดูแลสามารถจัดการสถานการณ์ได้อย่างเหมาะสม

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยลดพฤติกรรมก้าวร้าวลงภายใน 3 วัน
• ผู้ป่วยมีช่วงเวลาที่สงบมากขึ้นในแต่ละวัน
• ครอบครัว/ผู้ดูแลรู้วิธีหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นอารมณ์

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F3I-1: ประเมินสิ่งกระตุ้นพฤติกรรม เช่น เสียงดัง แสงจ้า หรือกิจกรรมที่เร่งรีบ
• F00F3I-2: ลดสิ่งรบกวนทางประสาทสัมผัส เช่น ปิดทีวี ปรับแสงให้พอดี
• F00F3I-3: สื่อสารกับผู้ป่วยด้วยน้ำเสียงนุ่มนวล หลีกเลี่ยงการโต้เถียง
• F00F3I-4: วางกิจวัตรประจำวันให้คงที่ สม่ำเสมอ เพื่อความคุ้นเคย
• F00F3I-5: ให้ผู้ป่วยมีเวลาทำกิจกรรมอย่างเพียงพอ ไม่เร่งหรือขัดจังหวะ
• F00F3I-6: หากมีพฤติกรรมก้าวร้าว ให้เว้นระยะห่างและแจ้งเจ้าหน้าที่หรือผู้ดูแลทันที
• F00F3I-7: พิจารณาให้ผู้ป่วยพักในพื้นที่สงบ หรือเปิดเพลงเบา ๆ ที่ผู้ป่วยชอบ
• F00F3I-8: จัดเตรียมพื้นที่ให้ปลอดภัย ไม่มีสิ่งของที่ผู้ป่วยสามารถใช้ทำร้ายตัวเองหรือผู้อื่น
• F00F3I-9: บันทึกพฤติกรรมที่เกิดขึ้น พร้อมระบุสาเหตุและเวลาที่ชัดเจน
• F00F3I-10: ประสานแพทย์เพื่อปรับยาหากพฤติกรรมรุนแรงและต่อเนื่อง

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F3R-1: ผู้ป่วยมีพฤติกรรมสงบมากขึ้น
• F00F3R-2: ไม่มีพฤติกรรมรุนแรงต่อบุคคลรอบข้างภายใน 72 ชั่วโมง
• F00F3R-3: ผู้ป่วยมีสีหน้าและท่าทีผ่อนคลายเมื่ออยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม
• F00F3R-4: ครอบครัวสามารถจัดการสถานการณ์ที่ยากลำบากได้ดีขึ้น
• F00F3R-5: ลดจำนวนเหตุการณ์ความรุนแรงลงจากสัปดาห์ก่อนหน้า

…………………………………………………………………

🧠 F00F4 มีภาวะหลงลืม ทำกิจวัตรประจำวันได้ลดลง (Impaired memory affecting daily living activities)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “เขาลืมว่ากินข้าวหรือยังบ่อยมาก”
• “บางทีลืมแม้แต่จะล้างหน้า แปรงฟัน”

O:

• ผู้ป่วยไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันเองได้ เช่น ลืมเปิดน้ำ ลืมใส่เสื้อผ้า
• ต้องมีผู้ช่วยเตือนหรือช่วยเหลือในทุกขั้นตอน
• สับสนว่าเวลาไหนควรทำกิจกรรมใด
• ลืมสถานที่จัดเก็บของหรือวัตถุในบ้าน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้บางส่วนด้วยตนเอง
• ลดความสับสนจากการหลงลืม
• ผู้ป่วยรู้สึกมีส่วนร่วมและมีคุณค่าในชีวิตประจำวัน

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวันอย่างน้อย 1–2 กิจกรรมได้เอง
• มีการใช้สื่อช่วยจำ เช่น ป้าย, รูปภาพ, ปฏิทิน
• ครอบครัวช่วยส่งเสริมการทำกิจวัตรอย่างต่อเนื่อง

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F4I-1: ประเมินระดับความสามารถของผู้ป่วยในการทำกิจวัตรประจำวัน เช่น อาบน้ำ, กินยา
• F00F4I-2: จัดตารางกิจกรรมประจำวันแบบมีโครงสร้าง สม่ำเสมอทุกวัน
• F00F4I-3: ใช้ภาพหรือป้ายช่วยจำ เช่น ป้าย "แปรงฟัน", รูปแปรงสีฟันติดในห้องน้ำ
• F00F4I-4: พาผู้ป่วยทำกิจกรรมร่วมกัน เช่น อาบน้ำพร้อมแนะนำทีละขั้นตอน
• F00F4I-5: วางสิ่งของประจำที่เดิมเสมอ เช่น แปรงฟัน ผ้าเช็ดตัว ยา
• F00F4I-6: ส่งเสริมการใช้สมุดบันทึกหรือปฏิทินช่วยเตือนความจำ
• F00F4I-7: ให้กำลังใจเมื่อผู้ป่วยสามารถทำสิ่งใดได้สำเร็จ
• F00F4I-8: หลีกเลี่ยงคำตำหนิเมื่อผู้ป่วยลืมหรือทำผิด
• F00F4I-9: ประเมินผลทุกสัปดาห์ร่วมกับครอบครัวหรือทีมดูแล
• F00F4I-10: ประสานนักกิจกรรมบำบัดหรือนักจิตวิทยาในกรณีต้องการเทคนิคเพิ่มเติม

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F4R-1: ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวันบางอย่างได้ด้วยตนเอง
• F00F4R-2: ผู้ป่วยใช้สื่อช่วยจำได้อย่างต่อเนื่อง
• F00F4R-3: ลดพฤติกรรมสับสนในเวลาและสถานที่ลง
• F00F4R-4: ผู้ป่วยมีสีหน้าและอารมณ์ดีขึ้นเมื่อได้มีส่วนร่วมในกิจกรรม
• F00F4R-5: ครอบครัวรู้วิธีสนับสนุนให้ผู้ป่วยทำกิจวัตรอย่างปลอดภัย

……………………………………………………………………….

🧠F00F5 ภาวะซึมเศร้า (Depressed mood)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “ผู้ป่วยรู้สึกเหนื่อยหน่ายและไม่มีความสุข”
• “บางครั้งผู้ป่วยบอกว่าไม่อยากทำอะไรเลย”
• “ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงการพบปะกับคนอื่น”

O:

• ผู้ป่วยมีการแสดงอารมณ์เศร้า เช่น การมองหน้านิ่ง หรือไม่ยิ้ม
• ผู้ป่วยมีอาการถอนตัวจากกิจกรรมที่เคยทำ
• การตอบสนองในกิจกรรมทางสังคมลดลง

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยจะเริ่มมีการตอบสนองต่อกิจกรรมทางสังคมและการสนทนา
• ผู้ป่วยจะมีอารมณ์ที่ดีขึ้นหรือมีความสุขขึ้นในระหว่างการสนทนาหรือการทำกิจกรรม
• ผู้ป่วยจะมีพฤติกรรมที่เปิดเผยอารมณ์มากขึ้น เช่น การพูดคุยหรือแสดงความสนใจ

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยแสดงอารมณ์ที่ดีขึ้น เช่น ยิ้ม หรือมีการตอบสนองในการสนทนา
• ผู้ป่วยเริ่มมีปฏิสัมพันธ์กับผู้ดูแลและคนอื่น ๆ
• ลดการแสดงพฤติกรรมถอนตัวจากสังคมหรือกิจกรรม

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F5I-1: สังเกตและบันทึกอารมณ์และพฤติกรรมของผู้ป่วยเพื่อประเมินการเปลี่ยนแปลง
• F00F5I-2: กระตุ้นให้ผู้ป่วยมีการปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น โดยเริ่มจากกิจกรรมง่าย ๆ เช่น การพูดคุยสั้น ๆ หรือฟังเพลงที่ชอบ
• F00F5I-3: ให้กำลังใจและการสนับสนุนทางอารมณ์ให้กับผู้ป่วยโดยการแสดงความเห็นใจและไม่ตัดสิน
• F00F5I-4: ส่งเสริมให้ผู้ป่วยทำกิจกรรมที่กระตุ้นความสนใจและความสุข เช่น การดูภาพถ่ายหรือการพูดคุยเกี่ยวกับประสบการณ์ในอดีต
• F00F5I-5: จัดให้มีการพบปะกับเพื่อนหรือครอบครัวในสภาพแวดล้อมที่สะดวกสบายและปลอดภัย
• F00F5I-6: ส่งเสริมการออกกำลังกายเบา ๆ เช่น การเดินเล่น หรือการทำกิจกรรมกลุ่มเล็ก ๆ ที่ช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกมีส่วนร่วม
• F00F5I-7: สนับสนุนการเข้าร่วมกิจกรรมที่เป็นที่สนใจของผู้ป่วย เช่น งานอดิเรกหรือความชอบเฉพาะตัว
• F00F5I-8: ใช้การฝึกสมอง เช่น การเล่นเกมหรือกิจกรรมที่กระตุ้นความคิด เพื่อช่วยปรับอารมณ์และลดความเครียด
• F00F5I-9: พิจารณาใช้การบำบัดด้วยการพูดคุยหรือการรักษาทางจิตเวชหากผู้ป่วยมีอาการซึมเศร้าเรื้อรัง

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F5R-1: ผู้ป่วยเริ่มแสดงอารมณ์ที่ดีขึ้น เช่น ยิ้ม หรือตอบสนองในการสนทนา
• F00F5R-2: ผู้ป่วยเริ่มเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมบ่อยขึ้น
• F00F5R-3: ผู้ป่วยมีความสนใจในกิจกรรมที่เคยทำหรือความสนใจในสิ่งรอบข้าง
• F00F5R-4: ผู้ป่วยมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจากการถอนตัวและมีการสนทนาหรือปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
• F00F5R-5: ผู้ป่วยสามารถพูดคุยเกี่ยวกับความรู้สึกหรือแสดงอารมณ์ได้มากขึ้น

…………………………………………………………………….

🧠F00F6 เสี่ยงต่อภาวะทุพโภชนาการจากการลืมกินหรือเบื่ออาหาร (Risk for malnutrition related to poor intake or forgetting to eat)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “ผู้ป่วยมักบอกว่าไม่หิว หรือไม่อยากทานอาหาร”
• “บางครั้งผู้ป่วยลืมทานมื้ออาหารหรือทานแค่บางอย่าง”
• “ผู้ป่วยไม่สนใจหรือไม่ชอบอาหารที่เตรียมไว้”

O:

• ผู้ป่วยทานอาหารไม่ครบถ้วนหรือทานอาหารน้อยเกินไป
• น้ำหนักตัวลดลงอย่างต่อเนื่อง
• บันทึกการทานอาหารพบว่าผู้ป่วยไม่ทานมื้ออาหารในบางครั้ง
• มีอาการเบื่ออาหารหรือหิวน้อย

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยทานอาหารครบทุกมื้อหรือทานอาหารได้มากขึ้นในแต่ละวัน
• ผู้ป่วยมีน้ำหนักตัวคงที่หรือเพิ่มขึ้นจากก่อนหน้า
• ผู้ป่วยสามารถระบุได้ว่าได้ทานอาหารครบทุกมื้อในแต่ละวัน
• ผู้ป่วยแสดงอาการมีความสุขหรือมีความอยากทานอาหารมากขึ้น

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยทานอาหารทุกมื้อในแต่ละวันโดยไม่ลืม
• น้ำหนักตัวคงที่หรือเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน
• ผู้ป่วยไม่มีอาการเบื่ออาหารหรือทานน้อยลง
• ผู้ป่วยสามารถแสดงความต้องการอาหารได้โดยไม่ต้องกระตุ้น

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F6I-1: วางแผนการทานอาหารตามเวลาเพื่อช่วยให้ผู้ป่วยทานอาหารครบทุกมื้อ
• F00F6I-2: เตรียมอาหารที่ง่ายต่อการเคี้ยวและย่อย เช่น อาหารที่ปรุงเป็นชิ้นเล็ก ๆ หรืออาหารบด
• F00F6I-3: เตือนผู้ป่วยให้ทานอาหารทุกมื้อในเวลาที่กำหนด
• F00F6I-4: จัดเตรียมอาหารในลักษณะที่ดึงดูดและมีรสชาติที่ถูกใจผู้ป่วย
• F00F6I-5: กระตุ้นให้ผู้ป่วยดื่มน้ำให้เพียงพอในระหว่างมื้ออาหาร
• F00F6I-6: ตรวจสอบน้ำหนักตัวของผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอ เพื่อประเมินการรับประทานอาหาร
• F00F6I-7: สนับสนุนให้ผู้ป่วยมีส่วนร่วมในการเตรียมอาหาร หรือเลือกอาหารที่ชอบเพื่อเพิ่มความสนใจในการทาน
• F00F6I-8: จัดให้มีการสนทนาหรือมีการตั้งโต๊ะทานอาหารร่วมกับครอบครัวหรือบุคคลอื่นเพื่อกระตุ้นการทานอาหาร

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F6R-1: ผู้ป่วยเริ่มทานอาหารครบทุกมื้อในแต่ละวัน
• F00F6R-2: น้ำหนักตัวของผู้ป่วยคงที่หรือเพิ่มขึ้นจากก่อนหน้า
• F00F6R-3: ผู้ป่วยมีอาการทานอาหารได้ดีขึ้นและไม่เบื่ออาหาร
• F00F6R-4: ผู้ป่วยสามารถรับรู้ความหิวและแสดงความต้องการอาหารได้โดยไม่ต้องกระตุ้น
• F00F6R-5: ผู้ป่วยเริ่มมีความสุขกับการทานอาหารและร่วมกิจกรรมทานอาหารร่วมกับผู้อื่น

……………………………………………………………………………:

🧠F00F7 การสื่อสารบกพร่อง (Impaired verbal communication)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “ผู้ป่วยพูดไม่ชัด หรือไม่สามารถสื่อสารได้ตามที่ต้องการ”
• “ผู้ป่วยไม่สามารถแสดงอารมณ์หรือความต้องการอย่างชัดเจน”
• “ผู้ป่วยมีอาการพูดสั้น ๆ หรือใช้คำไม่ครบประโยค”

O:

• การพูดของผู้ป่วยไม่ชัดเจน หรือผู้ป่วยใช้คำที่ไม่สามารถเข้าใจได้
• ผู้ป่วยไม่สามารถสื่อสารข้อมูลที่ซับซ้อนได้
• ผู้ป่วยใช้ท่าทางหรือการแสดงออกอื่น ๆ เพื่อสื่อสารแทนคำพูด
• ผู้ป่วยแสดงอาการหงุดหงิดเมื่อพยายามสื่อสารกับคนอื่น

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยสามารถสื่อสารความต้องการพื้นฐาน เช่น อาหารและความช่วยเหลือได้ด้วยคำพูดหรือท่าทาง
• ผู้ป่วยสามารถแสดงอารมณ์หรือความรู้สึกได้ด้วยการใช้คำพูดง่าย ๆ หรือท่าทาง
• ผู้ป่วยสามารถเข้าใจคำถามง่าย ๆ หรือการสื่อสารที่ชัดเจน
• ผู้ป่วยมีความพึงพอใจในการสื่อสารกับบุคคลอื่นมากขึ้น

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยสามารถใช้คำพูดง่าย ๆ เพื่อสื่อสารความต้องการได้
• การสื่อสารของผู้ป่วยมีความชัดเจนมากขึ้น
• ผู้ป่วยสามารถตอบคำถามง่าย ๆ หรือเข้าใจสิ่งที่ถูกถาม
• ผู้ป่วยแสดงอารมณ์หรือความรู้สึกได้ด้วยคำพูดหรือท่าทาง

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F7I-1: ใช้ภาษาที่ง่าย ช้า ชัดเจน และให้เวลาในการตอบสนอง
• F00F7I-2: สื่อสารโดยใช้ท่าทางหรือการแสดงออกทางร่างกายเพื่อเสริมคำพูด
• F00F7I-3: ใช้ภาพหรือสัญลักษณ์เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจง่ายขึ้น
• F00F7I-4: ทำให้การสื่อสารเป็นมิตรและไม่เร่งรีบ โดยให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายใจ
• F00F7I-5: ตั้งคำถามสั้น ๆ และชัดเจน เช่น "ทานข้าวไหม?" หรือ "อยากดื่มน้ำไหม?"
• F00F7I-6: ใช้เทคนิคการสื่อสารที่ไม่เป็นการคุกคาม เช่น การแสดงความสนใจในสิ่งที่ผู้ป่วยพูดแม้จะไม่ชัดเจน
• F00F7I-7: กระตุ้นให้ผู้ป่วยใช้ท่าทางหรือการแสดงออกอื่น ๆ ในการสื่อสารเพิ่มเติม

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F7R-1: ผู้ป่วยเริ่มใช้คำพูดง่าย ๆ และสามารถสื่อสารความต้องการได้
• F00F7R-2: ผู้ป่วยสามารถใช้ท่าทางในการสื่อสารได้อย่างเหมาะสม
• F00F7R-3: ผู้ป่วยมีอาการไม่หงุดหงิดและสามารถตอบสนองต่อการสื่อสารได้ดีขึ้น
• F00F7R-4: ผู้ป่วยเข้าใจคำถามง่าย ๆ หรือคำแนะนำและตอบสนองตามคำแนะนำ
• F00F7R-5: ผู้ป่วยแสดงความพึงพอใจในการสื่อสารกับบุคคลอื่นและมีการตอบสนองมากขึ้น

……………………………………………………………..

🧠F00F8 ครอบครัวมีภาวะเครียดจากบทบาทการดูแล (Caregiver role strain in family members)

S:

• “สมาชิกในครอบครัวรู้สึกเหนื่อยล้าและเครียดจากการดูแลผู้ป่วย”
• “สมาชิกในครอบครัวกล่าวว่ารู้สึกหมดแรง และมีปัญหากับการจัดการเวลาในแต่ละวัน”
• “สมาชิกในครอบครัวแสดงความวิตกกังวลเกี่ยวกับอนาคตและการดูแลผู้ป่วย”

O:

• สมาชิกในครอบครัวแสดงอาการเครียด เช่น หน้าตาหม่นหมอง หรือขาดการสนใจในกิจกรรมที่เคยทำ
• สมาชิกในครอบครัวมีการนอนหลับที่ไม่เพียงพอ หรือดูเหนื่อยล้า
• ผู้ดูแลไม่สามารถหาความช่วยเหลือจากแหล่งที่เหมาะสมหรือไม่ทราบแหล่งสนับสนุน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• สมาชิกในครอบครัวมีความเข้าใจเกี่ยวกับโรคอัลไซเมอร์และวิธีการดูแลผู้ป่วย
• สมาชิกในครอบครัวสามารถหาความช่วยเหลือจากกลุ่มสนับสนุนหรือบริการดูแลได้
• สมาชิกในครอบครัวรู้สึกมีการสนับสนุนจากสังคมและสามารถจัดการความเครียดได้ดีขึ้น
• สมาชิกในครอบครัวมีเวลาพักผ่อนและดูแลตัวเองมากขึ้น

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• สมาชิกในครอบครัวมีความเข้าใจเกี่ยวกับโรคและวิธีการดูแลผู้ป่วย
• สมาชิกในครอบครัวเริ่มเข้าร่วมกลุ่มสนับสนุนหรือขอความช่วยเหลือจากบริการที่มี
• สมาชิกในครอบครัวแสดงให้เห็นถึงการจัดการความเครียดที่ดีขึ้น เช่น การพักผ่อนมากขึ้น
• สมาชิกในครอบครัวสามารถมีเวลาให้กับตัวเองมากขึ้น

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F8I-1: ให้ข้อมูลที่ชัดเจนเกี่ยวกับโรคอัลไซเมอร์และวิธีการดูแลผู้ป่วยที่เหมาะสม
• F00F8I-2: แนะนำแหล่งช่วยเหลือ เช่น กลุ่มสนับสนุนสำหรับผู้ดูแลหรือบริการดูแลระยะยาว
• F00F8I-3: กระตุ้นให้สมาชิกในครอบครัวใช้เวลาในการพักผ่อนและดูแลตัวเองเพื่อป้องกันความเครียดสะสม
• F00F8I-4: ส่งเสริมให้สมาชิกในครอบครัวจัดตารางเวลาการดูแลและพักผ่อนอย่างสมดุล
• F00F8I-5: สนับสนุนการมีการพูดคุยและแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับผู้ดูแลคนอื่น ๆ
• F00F8I-6: แนะนำวิธีการจัดการกับความเครียด เช่น การทำกิจกรรมที่ผ่อนคลายหรือการพบปะกับคนในครอบครัว

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F8R-1: สมาชิกในครอบครัวมีความเข้าใจเกี่ยวกับโรคอัลไซเมอร์และรู้วิธีการดูแลที่เหมาะสม
• F00F8R-2: สมาชิกในครอบครัวเริ่มใช้บริการช่วยเหลือจากกลุ่มสนับสนุนหรือการให้คำปรึกษา
• F00F8R-3: สมาชิกในครอบครัวสามารถแบ่งเวลาเพื่อพักผ่อนและฟื้นฟูสุขภาพได้ดีขึ้น
• F00F8R-4: สมาชิกในครอบครัวแสดงท่าทีผ่อนคลายขึ้นและมีพลังในการดูแลผู้ป่วยมากขึ้น
• F00F8R-5: สมาชิกในครอบครัวมีการติดต่อและแลกเปลี่ยนกับผู้ดูแลคนอื่น ๆ หรือกลุ่มสนับสนุนเป็นระยะ

………………………………………………………….

🧠F00F9 ขาดความรู้เกี่ยวกับโรคและการดูแลตนเอง (Deficient knowledge related to disease and self-care)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “ผู้ป่วยหรือครอบครัวรู้สึกไม่แน่ใจเกี่ยวกับอาการและการดูแลผู้ป่วย”
• “สมาชิกในครอบครัวกล่าวว่ารู้สึกกังวลเกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วยในอนาคต”
• “ผู้ป่วยหรือครอบครัวบ่นว่ามีข้อมูลที่จำกัดเกี่ยวกับโรคและการดูแลสุขภาพ”

O:

• ผู้ป่วยหรือครอบครัวแสดงท่าทางสับสนเกี่ยวกับอาการของโรค
• การดูแลผู้ป่วยไม่ได้ตามมาตรฐาน หรือการป้องกันภาวะแทรกซ้อนยังไม่ถูกต้อง
• การสอบถามข้อมูลจากผู้ป่วยหรือครอบครัวพบว่าไม่มีการเตรียมตัวเกี่ยวกับการดูแลในระยะยาว

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ผู้ป่วยและครอบครัวมีความรู้เกี่ยวกับโรคอัลไซเมอร์และอาการต่าง ๆ
• ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถดูแลตัวเองและผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสม
• ผู้ป่วยและครอบครัวรู้จักการป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากโรคได้
• ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถปฏิบัติตามแนวทางการดูแลและการรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถระบุอาการหลักของโรคอัลไซเมอร์ได้
• ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถอธิบายวิธีการดูแลที่เหมาะสม เช่น การรักษา การป้องกันภาวะแทรกซ้อน
• ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถปฏิบัติตามคำแนะนำในการดูแลและป้องกันภาวะแทรกซ้อน
• ผู้ป่วยและครอบครัวรู้สึกมั่นใจและเข้าใจในการดูแลผู้ป่วยในระยะยาว

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F9I-1: ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคอัลไซเมอร์ และอาการต่าง ๆ เพื่อให้ผู้ป่วยและครอบครัวเข้าใจ
• F00F9I-2: อธิบายเกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วยในระยะยาว เช่น การจัดการพฤติกรรม การใช้ยาที่เหมาะสม
• F00F9I-3: ให้คำแนะนำในการป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากโรค เช่น การป้องกันแผลกดทับ การป้องกันการติดเชื้อ
• F00F9I-4: ส่งเสริมการใช้เครื่องมือช่วยจำ เช่น ป้ายบอกเวลา กำหนดกิจวัตรประจำวัน
• F00F9I-5: ให้ข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งสนับสนุน เช่น กลุ่มสนับสนุนสำหรับผู้ดูแล หรือแหล่งข้อมูลออนไลน์
• F00F9I-6: ส่งเสริมให้ผู้ป่วยและครอบครัวมีการติดตามผลการรักษาอย่างสม่ำเสมอ

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F9R-1: ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถอธิบายอาการของโรคและวิธีการดูแลที่เหมาะสมได้
• F00F9R-2: ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถทำตามคำแนะนำในการดูแลและป้องกันภาวะแทรกซ้อนได้
• F00F9R-3: ผู้ป่วยและครอบครัวมีการปรับเปลี่ยนกิจวัตรประจำวันตามคำแนะนำ
• F00F9R-4: ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถใช้เครื่องมือช่วยจำในการดูแลผู้ป่วยได้
• F00F9R-5: ผู้ป่วยและครอบครัวรู้สึกมั่นใจในการดูแลผู้ป่วยและป้องกันภาวะแทรกซ้อน

…………………………………………………………….

🧠F00F10 วางแผนจำหน่ายและดูแลต่อเนื่องที่บ้าน (Readiness for discharge with continuing care needs)

🔍 Assessment (การประเมิน)

S:

• “ครอบครัวกังวลเกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วยที่บ้าน”
• “ครอบครัวบอกว่ามีความเครียดจากการดูแลผู้ป่วย”
• “ผู้ป่วยแสดงสัญญาณของความต้องการการดูแลต่อเนื่อง”

O:

• ผู้ป่วยมีความสามารถในการดูแลตัวเองในระดับที่จำกัด
• ครอบครัวไม่มีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมในระยะยาว
• การจัดการดูแลที่บ้านยังขาดแผนการที่ชัดเจน

🎯 Goals (เป้าหมาย)

• ครอบครัวสามารถดูแลผู้ป่วยที่บ้านได้อย่างเหมาะสม
• ครอบครัวได้รับข้อมูลและการฝึกฝนในการดูแลผู้ป่วยอย่างถูกต้อง
• ผู้ป่วยได้รับการดูแลต่อเนื่องที่บ้านหรือได้รับบริการจากผู้ดูแลที่เชี่ยวชาญ
• ครอบครัวสามารถรับรู้แหล่งสนับสนุนและบริการดูแลต่อเนื่องที่จำเป็น

📏 Evaluate Criteria (เกณฑ์การประเมิน)

• ครอบครัวสามารถปฏิบัติตามแผนการดูแลที่ได้รับการฝึกฝน
• ผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างเหมาะสมและไม่มีการเปลี่ยนแปลงในอาการที่เกิดขึ้น
• ครอบครัวสามารถติดต่อแหล่งบริการช่วยเหลือได้เมื่อมีความต้องการ
• ผู้ป่วยได้รับการดูแลต่อเนื่องจากบริการที่ถูกต้อง

🩺 Intervention (การปฏิบัติการพยาบาล)

• F00F10I-1: ประเมินสถานการณ์และความสามารถของครอบครัวในการดูแลผู้ป่วยที่บ้าน
• F00F10I-2: ให้ข้อมูลและฝึกฝนการดูแลผู้ป่วยที่บ้าน รวมถึงวิธีการสังเกตอาการที่เปลี่ยนแปลงและการตอบสนองที่เหมาะสม
• F00F10I-3: แนะนำแผนการดูแลที่บ้าน เช่น การเตรียมอาหาร การดูแลความสะอาด และการป้องกันภาวะแทรกซ้อน
• F00F10I-4: จัดการส่งต่อไปยังบริการดูแลผู้ป่วยเรื้อรัง หรือแนะนำแหล่งบริการช่วยเหลือที่ครอบครัวสามารถเข้าถึงได้
• F00F10I-5: ส่งเสริมการเยี่ยมบ้านเพื่อประเมินการดูแลต่อเนื่อง และให้คำแนะนำเพิ่มเติมในการปรับปรุงการดูแล
• F00F10I-6: สนับสนุนการพักผ่อนและลดความเครียดของครอบครัว โดยแนะนำให้เข้าร่วมกลุ่มสนับสนุนหรือขอความช่วยเหลือจากแหล่งบริการ

✅ Response (การตอบสนอง)

• F00F10R-1: ครอบครัวสามารถทำตามแผนการดูแลที่บ้านได้อย่างถูกต้อง
• F00F10R-2: ผู้ป่วยได้รับการดูแลที่บ้านตามมาตรฐานและไม่แสดงอาการที่แย่ลง
• F00F10R-3: ครอบครัวสามารถติดต่อแหล่งบริการช่วยเหลือได้เมื่อมีความจำเป็น
• F00F10R-4: ครอบครัวรู้สึกมั่นใจและลดความเครียดในการดูแลผู้ป่วย
• F00F10R-5: ผู้ป่วยได้รับการดูแลต่อเนื่องจากบริการดูแลที่เหมาะสม

……………………………………………………………….

เอกสารอ้างอิง

• กระทรวงสาธารณสุข. (2560). การดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อม. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).
  
• ชัยวัฒน์ วงศ์สวัสดิ์. (2563). แนวทางการดูแลผู้ป่วยภาวะสมองเสื่อมและการบริหารการดูแลผู้ป่วย. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 35(2), 123-130.
• Alzheimer's Association. (2021). 2021 Alzheimer's disease facts and figures. Alzheimer's & Dementia, 17(3), 327-406. https://doi.org/10.1002/alz.12311
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: American Psychiatric Association.

…………………………………………………………………………………..